1. xix-asrning oxirida mehnatni ilmiy tashkillashtirishning psixologik

• Kasbiy psixologiya tarixiy sahifalari

1. XIX-asrning oxirida mehnatni ilmiy tashkillashtirishning psixologik

• Kasblar psixologiyasining mustaqil fan sifatida shakllanishini 3-bosqichini ajratish mumkin.

• 1. XIX-asrning oxirida mehnatni ilmiy tashkillashtirishning psixologik
• masalalarini hal qiladigan psixotexnika yo‘nalishini paydo bo‘lishi, shuningdek,
• psixotexnika taraqqiyotining asosiy masalalari bu mehnat sharoitlari va shu
• usullarini rasionalizasiya qilish, avariya va shikastlanishni kamaytirish, ishlab
• chiqarish ta‘limining shakllanishi masalalariga e‘tiborning kuchayishdir.

2. XX-asr boshlarida mustaqil ilmiy soha mehnat psixologiyasining

• 2. XX-asr boshlarida mustaqil ilmiy soha mehnat psixologiyasining
• rivojlanishi va bu boradagi kasbiy tadqiqot masalalari, inson psixologiyasining
• mehnatda namoyon bo‘lishi va shakllanishi shuningdek, kasbiy tanlov, kasbiy
• maslahat va mehnat ekspertizasi masalalariga doir bilimlarni yuzaga kelishi.

Mustaqil ilmiy fan sifatida kasb psixologiyasi yuzaga keldi va bu AQSHlik

• Mustaqil ilmiy fan sifatida kasb psixologiyasi yuzaga keldi va bu AQSHlik
• olimlar J. Krites va D. Super ishlarida ko‘zga tashlangan.Ammo chet el tajribasi
• asosida to‘plangan ma‘lumotlardan to‘g‘ridan-to‘g‘ri foydalanish imkoniyati
• bo‘lmaydi. O‘ziga xos ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlar va ijtimoiy madaniy
• an‘analar yurtimizda o‘zimizga, millatimizga xos milliy kasb psixologiyasining
• rivojlanishiga sabab bo‘lmoqda.

Kasb psixologiyasiga taxminan XX-asrdan

• Kasb psixologiyasiga taxminan XX-asrdan
• boshlab asos solinib kelingan. Bunga ko‘proq insonlarni o‘z qobiliyatlari,
• ehtiyojlari, hohish, istaklari, imkoniyatlari, individual xususiyatlari va
• hokazolarni hisobga olmagan tarzda kasblar olami haqidagi bilimlarga ega
• bo‘lmaganliklari natijasida qaysidir ma‘noda ongsiz ravishda kasb tanlashlariga
• sabab bo‘lgan.

Biroq keyinchalik rus psixologi E. A. Klimov o‘z tadqiqot ishlarida aynan

• Biroq keyinchalik rus psixologi E. A. Klimov o‘z tadqiqot ishlarida aynan
• shu masalaga, ya‘ni ―kasb tanlash‖, ―kasbga yo‘naltirish‖ kabi masalalarga
• e‘tiborini qaratib, bu borada tadqiqot ishini olib borgan. Xususan, misol sifatida
• Differensial diagnostik so‘rovnoma (DDS) metodikasini ishlab chiqqan.
• YE.A.Klimovdan tashqari ham ko‘p chet el olimlari bu masala bo‘yicha ish olib
• borganlar. Asta-sekin jamiyatda kasb tanlashga nisbatan ongli yondoshishlar
• kuzatila boshlandi. Ya‘ni ularning barchasi kasb psixologiyasining
• shakllanishiga olib keladi. Kasb psixologiyasining ajralib chiqishi hozirgi kunda
• shaxsning kasbiy mehnatga o‘rganib ketishi emas, balki alohida kasbiy bilim,
• ko‘nikma va malaka hamda umuman kasblar olamiga kirib borishiga asoslanadi.

Kasb psixologiyasi shaxsning kasbiy jihatdan shakllanishini o‘rganadi.

• Kasb psixologiyasi shaxsning kasbiy jihatdan shakllanishini o‘rganadi.
• Bunda shaxs rivojlanishi kasbiy shakllanishi sifatida ko‘rib chiqiladi. Kasb
• psixologiyasi-mehnat psixologiyasining kasblarni psixologik komponentlarini
• yoki muayyan kasbda ishlovchilarga nisbatan qo‘yiladigan psixologik talablarni
• o‘rganish hamda ilmiy tahlil hilish bilan shug‘ullanuvchi bo‘limidan iborat.

Olim shaxs yashovchanlik sifatlariga quyidagi ko`rsatkichlarni kiritadi:

• Olim shaxs yashovchanlik sifatlariga quyidagi ko`rsatkichlarni kiritadi:
• 1. SHaxs xususiyatlariga munosib kasb tanlash.
• 2. Bajarayotgan ishga qo‗yilgan talablarga yuqori darajada tayyorlik.
• 3. Hayoti davomida talim olish va o‗rganishga tayyorlik.
• 4. Madaniyligi, o‗zga kishilar qadr-qimmatini, farqlarini qabul qila
• bilish.
• 5. Kompyuter va axborot texnologiyalaridan foydalanishni bilish.
• 6. Bir necha sohalarda kasbiy mahoratni namoyish qila olishi.
• 7. Yangi loyihalar taqdim qilish tashabbusiga ega bo`ish.
• 8. Ishda hamkasblar bilan hamkorlikda ishlash ko‗nikmasiga egaligi

1. Kasbning tashkilot maqsadlari bilan chambarchas bog`iqligi.

• K.Farren kasbning yashovchanlik ko`rsatkichlariga quyidagilarni kiritadi:

• 1. Kasbning tashkilot maqsadlari bilan chambarchas bog`iqligi.
• 2. Boshqa muassasa va ishlab chiqarish sohalari bilan uyg‗unlashish
• imkoniyati.
• 3. Boshqa kasblarda o‗z kompetentliligi va qobiliyatlaridan
• foydalanish imkoniyati.
• 4. SHaxsiy va moliyaviy taminlanganlik.
• 5. Kasb bo‗yicha shaxslar uyushmasining mavjudligi.
• 6. Mahoratga etaklovchi bilimga egalik.
• 7. Yoshidan qatiy nazar kasbiy muvaffaqiyatlarda mustaqil bo`ish .

XX asrning boshlarida Amerika va Evropa mamlakatlarida mehnat

• XX asrning boshlarida Amerika va Evropa mamlakatlarida mehnat
• mahsuldorligini oshirish, ishlab chiqarish samaradorligini ta‘minlash jarayonida
• yuzaga kelgan bo‗lib, buning natijasida psixologiyaning insonparvarlik
• g‗oyalarini singdirish yuz berdi va natijada shaxs to‗g‗risida zamonaviy
• nazariyalari vujudga keldi. Bunday bog‗liqlik shaxs nazariyasi bilan kasbiy
• rivojlanish psixologiyasi o‗rtasida aloqa o‗rnatishga olib keldi. Oqibatda kasbiy
• rivojlanish muammolarini o‗rganishga turlicha yondoshadigan beshta asosiy
• yo‗nalishi shakllandi. Bular: 1) differensial diagnostik, 2) psixoanalitik, 3) qaror
• qabul qilish nazariyasi, 4) taraqqiyot nazariyasi va 5) tipologik yo‗nalishlar.

• E`tiboringiz uchun rahmat!