Markaziy Osiyo tarix davomida turli sivilizatsiyalar va muhim shaharlarga mezbonlik qilgan. Ushbu shaharlar tarixiy, madaniy va savdo markazlari sifatida muhim rol o'ynagan. Quyida Markaziy Osiyoning tarixiy shaharlari keltirilgan:
Buxoro (O‘zbekiston):
Markaziy Osiyoning eng qadimiy shaharlaridan biri bo‘lgan Buxoro o‘rta asrlarda islom olamining madaniy va diniy markazlaridan biri bo‘lgan. Shahar tarixiy Ipak yoʻlida joylashgan boʻlib, oʻzining meʼmoriy goʻzalliklari bilan mashhur. Buxoroning tarixiy markazi YuNESKOning Butunjahon merosi roʻyxatiga kiritilgan.
Samarqand (Oʻzbekiston):
Samarqand Temuriylar saltanatining poytaxti sifatida tanilgan va Markaziy Osiyodagi eng muhim tarixiy shaharlardan biridir. Registon maydoni va Bibixonim masjidi kabi tarixiy binolari bilan mashhur. Samarqand Buyuk Ipak yo‘lida strategik mavqega ega edi.
Toshkent (Oʻzbekiston):
O‘zbekiston poytaxti Toshkent tarix davomida turli imperiyalar va sivilizatsiyalarga mezbonlik qilgan. Bu yerda zamonaviy shahar bo‘lishidan tashqari, tarixiy obidalar ham mavjud.
Xiva (O'zbekiston):
Xiva qadimgi Xorazm shahar-davlatining poytaxti edi. Shahar tarixiy Ipak yo'lida joylashgan bo'lib, eski shahar hududi tarixiy binolari va mudofaa devorlari bilan diqqatni tortadi.
Olmaota (Qozog'iston):
Olmaota Qozogʻistonning eng yirik shaharlaridan biri boʻlib, tarixan Chingizxon qoʻshinlari oʻtgan joy hisoblanadi. Shahar go'zal tabiat manzaralari va tarixiy obidalarga ega.
Ostona (Nur-Sulton) (Qozog'iston):
Qozog‘iston poytaxti Ostona 2019 yilda Nur-Sulton deb o‘zgartirildi. U zamonaviy arxitekturasi, yirik obidalari, davlat binolari bilan e’tiborni tortadi.
Dushanbe (Tojikiston):
Dushanbe Tojikistonning poytaxti va eng yirik shahri. U Zaravshon daryosi bo‘yida joylashgan bo‘lib, tarixiy va madaniy boyliklarga ega.
Bu shaharlar Markaziy Osiyoning boy tarixi, madaniyati va sivilizatsiyasini aks ettiruvchi muhim markazlardir. Vaholanki, bu shaharlardan tashqari Markaziy Osiyoda tarixiy-madaniy ahamiyatga ega boʻlgan boshqa koʻplab shaharlar mavjud.