2. Matematikalıq modellestiriw.
Ádetde texnologiyalıq ob'ektti úyreniwde belgili qıyınshılıqlar bolsa, ol jaǵdayda modellestiriw usılları qollanıladı (mısalı, ob'ekttiń qawipsizligi boyınsha tájiriybe ótkeriw múmkin bolmasa ).
Modellashtirilayotgan ob'ekt qásiyetlerin onıń modelinde alınǵan anologik ayrıqshalıqlardı analiz etiw jolı menen úyreniwge modellestiriw dep ataladı. Bunda model hám ob'ekt uqsaw bolıwı kerek. Ádetde uqsawlıq fizikalıq hám matematikalıq boladı.
Fizikalıq modellestiriwde, ob'ekt qásiyetleri kishi masshtablı úskenelerde úyrenilinip, ol ob'ektti úyreniwdi kem ǵárejetler menen ótkeriwge múmkinshilik beredi. Fizikalıq modellestiriwde ob'ekttiń birpara bir qásiyetleri modelde alınǵan nátiyjelerden ayrıqsha bolıwı múmkin. SHuning ushın ádetde fizikalıq modellestiriwde odingan nátiyjelerdi to'g’ridan-to'g’ri ob'ekt ushın qollap bolmaydı.
Matematikalıq modellestiriw usılı sońǵı 30 -40 jıl ishinde júdá tez rawajlanıp barmaqta. Ásirese, zamanagóy kompyuterlerdiń múmkinshiliklerin asıp barıwı menen matematikalıq modellestiriw jolı menen texnologiyalıq process qásiyetlerin úyreniw jaqsı nátiyjeler bere basladı.
Matematikalıq modellestiriw 3 basqıshda alıp bariladı :
1. Úyrenilip atırǵan process matematikalıq modelin dúziw,
2. Tiykarǵı parametrler bahaların esaplaw ushın máseleni tarqatıp alıwdı programmalastırıw (algoritmlaw ),
3. Modeldi úyrenilip atırǵan processga adekvatlıǵın anıqlaw.
Matematikalıq modeldi qurıw
Ob'ektte islenip atırǵan hádiyse ańlatpalaydagan matematikalıq teńlemeler sistemasıǵa matematikalıq model dep ataladı. SHunga tiykarınan, texnologiyalıq processtiń matematikalıq modelin dúziwdi tómendegi úsh aspektda kóriwimiz múmkin: mazmunıy, analitik hám esaplaw.
Birinshi, ob'ekttiń fizikalıq moxiyati úyrenilinip, onıń mazmunıy ańlatpası dúziledi.
Ekinshi, mazmunıy ańlatpanı analitik kóriniste, yaǵnıy matematikalıq teńlemeler sisteması kórinisinde ańlatpalanadı.
Úshinshi, modeldi esaplaw tárepleri, yaǵnıy modellestiriw algoritmı anıqlanadı. Bunda matematikalıq ańlatpanı tarqatıp alıw usılı hám tarqatıp alıw izbe-izligi anıqlanıp, yaǵnıy tarqatıp alıw algoritmı dúziledi.
Dostları ilə paylaş: |