10 -tema. Ximiya -farmatsevtik texnologiyalıq sistemalar. Modellestiriwdiń farmatsiya hám farmatsevtik islep shıǵarıw sanaatında qollanılıwı. Model hám modellestiriw tiykarları. (2-saat )

Mazmunıy ańlatpanı dúziw

Hár qanday matematikalıq modeldi dúziw ob'ektti mazmunıy ańlatpasını dúziwden baslanadı. Ximiya texnologiya ob'ektlerin modellestiriwde aldın, olardıń «elementar» processlerin anıqlap alınadı.
Ádetde tómendegi «elementar» processlerin inabatqa alınadı :
- fazalar aǵısları háreketi procesi;
- ximiyalıq ózgeris procesi;
- fazalar arasındaǵı statiya almasinuvi;
- ıssılıq ótkeziwi;
- statiya agregat jaǵdayınıń ózgeriwi;
Birpara bir tolıq úyrenilmagan «elementar» processlerdi matematikalıq modelge kiritilmasdan processtiń matematikalıq modelin dúziw múmkin, lekin bunda process matematikalıq modeli qateligi kútá úlken bolıp ketpewine itibar beriw kerek boladı.
Modellestiriwden alınǵan nátiyjeler anıqlıǵı ob'ekttiń túr-túrli parametrlerin bul modelde qanshellilik tolıq esapqa alınǵanlıǵına bog‟liq bolıp tabıladı. Bul parametrlerge tómendegilerdi kirgiziw múmkin: konstruktiv, fizikalıq hám elementar process parametrleri. Konstruktiv parametrlerge, struktura parametrleri (aǵıslar háreketi strukturasını ańlatiwshı) hám geometriyalıq parametrler (apparat parametrleri) kiredi.
Fizikalıq parametrlerge aǵımnıń jaǵday parametrleri (temperatura, kontsentratsiya hám basqalar) hám ayrıqshalıq parametrleri (ıssılıq sig‟imlari, jabısqaqlıq, tıǵızlıq hám basqalar ) kiredi.
«Elementar» process parametrlerine gidrodinamik parametrler (aǵıslar háreketin ańlatiwshı parametrler, mısalı : statiyanıń aǵımda kese aralastırgish koeffitsienti) hám fizikalıq-ximiyalıq parametrler (ıssılıq hám statiya almasinuv koeffitsienti, ximiyalıq reaktsiya tezligi konstantasi) kiredi.

3. 
   Matematikalıq ańlatpanı dúziw.
   

Modellashtirilayotgan ob'ekt matematikalıq ańlatpasını dúziwde sistemalı analizusullaridan paydalanıp, (blok principin qollap ) processtiń elementar processlerin oyıq analiz etiledi. Aldın matematikalıq ańlatpa strukturasınıń hasası retinde processtiń gidrodinamik modeli o'raganiladi. Keyininen ximiyalıq reaktsiya kinetikasi hám odan keyin ıssılıq hám statiya almasinuv processleri (gidrodinamik sharayatları esapqa alǵan halda ) organılıp, hár bir joqarıdaǵı processler ushın matematikalıq ańlatpa dúziledi. Modeldi dúziwdi sońǵı basqıshında, hámme úyrenilgen «elementar» process matematikalıq ańlatpaları bir teńlemeler sistemasıǵa birlestiriledi.
SHunday etip, qanday da texnologiyalıq process matematikalıq modelin dúziwde tómendegilerdi esapqa alıw kerek:
- Fizika nızamların ańlatiwshı matematikalıq ańlatpalar (statiya hám energiyanıń saqlanıw nızamı );
- «Elementar» processlerdi ańlatiwshı teńlemeler hám basqalar ;
- Texnologiyalıq process parametrleri arasındaǵı bog‟lig‟likni ańlatiwshı hár túrli empirik teńlemeler. Mısalı : ob'ekt to'g‟risida jeterli teoriyalıq maǵlıwmatlar bolmasa, ol jaǵdayda statistikalıq modellerden paydalaniladi»;
- Process parametrlerine túr-túrli cheklamalar.