10-mavzu. Mutaxassisliklarga ixtisoslashgan tizimlar va dasturlar Reja

3.
 
Mathcad dasturida grafiklar. 
Mathcad dasturida ixtiyoriy funksiyaning yoki diskret o‟zgaruvchilarga bog‟liq bo‟lgan 
ifodalarni grafiklarini chizish imkoniyatiga ega. Bundan tashqari bir nechta funsiyaning grafigini 
bitta grafikda tasvirlash mumkin. Chizmada har bir grafik diskret o‟zgaruvchiga bog‟liq bo‟ladi. 
Bu diskret o‟zgaruvchi ham absissalar o‟qi uchun ham ordinatalar o‟qlari uchun ifodada 
qatnashishi kerak. Mathcad diskret o‟zgaruvchilarning har bir qiymati uchun bitta nuqtani 
tasvirlaydi.
Ikki o‟lchovli grafikni yasash. 
Mathcad da ikki o‟lchovli grafik hosil qilish uchun sichqonchani bo‟sh joyga qo‟yib grafik 
soha tanlanadi. Bu quyidagicha amalga oshiriladi:
-sichqoncha bilan grafik yasash joyini belgilang; 

---

-menyu qatorining Insert bo‟limidam Graph ga kirib X –Y Plot ni tanlang yoki @ tugmasini 
bosing yoki matematik belgilar panelidan grafik belgisiga kirib ikki o‟chovli grafik belgisini 
tanlang. 
Grafikdagi bo‟sh joylarni to‟ldiring. Gorizontal o‟qning o‟rtasidagi bo‟sh joyga 
argumentning qiymati kiritiladi. Vertikal o‟qning o‟rtasidagi bo‟sh joyga funksiyning qiymati 
kiritiladi. Mathcad dasturida bir nechta funksiyani bitta grafikda chizish uchun o‟zgaruvchi va 
funksiyalar “ ,” bilan ajratiladi. 
Misol,
1.5-chizma. Berilgan funksiya ko`rinishi. 
Misoldan ko‟rinadiki koordinata o‟qlarini va grafikni ko‟rinishini grafikni ustiga 
sichqonchaning chap tugmasini ikki marta bosib o‟zgartirish mumkin va xuddi ifoda kabi 
grafikni siljitish, katta-kichik qilish, qirqish, nusxalash mumkin.
Funksiyani [a,b] oraliqda grafigini chizish. 
Biror 
f
 
funksiya berilgan bo‟lsin va bu funksiyani grafigini [a,b] oraliqni n ta bo‟lakka 
bo‟lib chizish uchun i diskret o‟zgaruvchi olib [a,b] kesmani quyidagicha n ta bo‟lakka bo‟lamiz. 
h qadam sifatida 
n
a
b

ni olamiz va i diskret o‟zgaruvchini quyidagicha aniqlaymiz i:= 0..n xi 
ni quyidagicha aniqlaymiz xi:=a+h*i va bizga xi va f(xi) nuqtalar hosil bo‟ladi. Bu nuqtalarga 
mos funksiyani grafigini chizish mumkin.