10-mavzu. Mutaxassisliklarga ixtisoslashgan tizimlar va dasturlar Reja

Mathcad
paketi matematik va fizik-kimyoviy formulalarga, hamda o‟zgarmaslarga 
asoslangan yordamchi qo‟llanmalar bilan boyitilgan. 

Mathcad
paketida turli sohalar bo‟yicha elektron darsliklar yaratish mumkin. Masalan: 
oddiy differensial tenglamarni yechish, statistika, termodinamika, boshqaruv nazariyasi, 
materiallar qarshiligi va boshqalar bunga misol bo‟la oladi. 

Foydalanuvchi o‟z oldiga qo‟yilgan masalani yechish bilan cheklanibgina qolmay, 
fizikaviy masalalarni yechishda o‟lchovni hisobga olish imkoniyatiga ega. Bunda foydalanuvchi 
birliklar sistemasini ham tanlashi mumkin. 

Bundan tashqari 
Mathcad
muhitida animatsiya vositasi bilan qurollangan, bunda 
tuzilgan modellarni nafaqat static (o‟zgarmas), balki dinamik (animatsion kliplar) holda yaratish 
mumkin. 

---


Mathcad
muhiti belgili matematika elementlari bilan boyitilgan bo‟lib, bunda masalani 
nafaqat sonli yechish, balki analitik usulda ham yechishga imkoniyat yaratilgan. 

Mathcad
muhitidan chiqmagan holda boshqa serverdagi hujjatlarni ishlatish va Internet 
tavsiya qiladigan yuqori informatsion texnologiya imkoniyatlaridan foydalanish mumkin. 
Mathcad tizimida masalalarni sonli yechish bilan bir qatorda analitik usulda yechish 
hisobga olingan. Shuning uchun foydalanuvchilar bu dasturdan o‟zlari yecha olmagan matematik 
masalalar uchun tayanch yechim ombori sifatida foydalanishlari mumkin. Bu tizimdan tabiiy 
fanlar bo‟yicha electron darsliklar yaratishda asos dasturiy vosita sifatida foydalanishni tavsiya 
etish mumkin. Masalan differensial tenglamalarni yechish, statistika ,termodinamika, boshqaruv 
nazariyasi kabi jarayonlarni geometric tasvirlash va animatsiyalar orqali ijro etishni yuqori 
darajada amalga oshirish mumkin.
Mathcad dasturini “Pusk – Programmы – MathSoft Apps - Mathcad” ketma-ketligidan 
foydalangan holda yuklash mumkin.
Dastur yuklanganda Mathcad muhiti zarvarag'i quyidagi ko'rinishda bo'ladi.
Mathcad dasturi ishga tushganda quyidagi oynani ko'ramiz. 
Bu oynada Mathcad programmasi interfeysining ko'rinishi bo'lib, u ishga tushishi bilan 
hujjat tayyorlab, uni Untitlid:1 deb nomlab foydalanuvchiga havola etadi. Mathcad ekranining 
yuqori qismida "qo'shish" ko'rinishidagi kursorni ko'rasiz. Klaviaturadan kiritiladigan 
ma'lumotlar ushbu kursor joylashgan joydan boshlab yoziladi. Matematik misollarni yechishda, 
ularni kompyuter xotirasida saqlashda, grafik ko'rinishidagi tasvirlarni yaratish va qayta 
ishlashda Mathcad tizimining menyusi alohida o'rin tutadi. Mathcad menyu buyruqlari to'plami 
quyidagilardan 
iborat: 
"Fayl", 
"Pravka", 
"Prosmotr", 
"Vstavka", 
"Formatirovanie", 
"Matematika", "Simvolika", "Okno", "Pomoщ".
Menyuning "Файл" bo'limida yangi hujjatlarni tayyorlash uchun yangi oyna ochish, oldingi 
saqlangan fayllarni yopish, tayyorlangan hujjatlarni diskka yozish, yangi oynadagi hujjatni nom 
berish bilan saqlash, kerakli faylni qidirib topish, matnni sahifada qanday joylashganligini 
oldindan ko'rish, matnni (matrisaviy, lazerli) printerlarda bir nechta nusxada, agar zaruriyat 
bo'lganda matnni tanlangan joyini chop etish, oxirgi to'rtta tahrir qilingan fayllar nomini ko'rish 
hamda Mathcad dasturdan chiqish kabi bir qator ishlarni amalga oshirish mumkin.
Menyuning "Правка" bo'limida hujjatni tahrir qilishga oid bir qator ishlarni amalga oshirish 
mumkin. 
"Просмотр" bo'limida formulalar yozish uchun maxsus bo'limlar bilan ishlash imkoniyati 
bor. 
Menyuning "Вставка" bo'limida quyidagi ishlar amalga oshiriladi:

---

"Математика" bo'limida natijani avtomatik ravishda hisoblash va boshqa fayllarga murojaat 
qilish kabi ishlarni bajarish mumkin. 
"Форматирование" bo'limida sahifalar o'lchamlarini kiritish, gtafikni chizishda turini 
tanlash, fon tanlash va boshqa turli xil ishlarni bajarish mumkin. 
"Символика" bo'limida kattalikni tanlash, yaxlitlash, yig'ish va o'zgaruvchilar ustida amallar 
bajarish mumkin. 
"Окно" bo'limi yordamida bir nechta fayllarni ketma ket, gorizontal, vertikal joylashtirish va 
oynadagi mavjud fayllar ro'yxatini ko'rish mumkin. 
"Помощ" bo'limi yordamida Mathcadda ishlash haqida ma'lumot olish mumkin. 
Kiritilgan hujjat ustida ishlash (uni kompyuter xotirasiga yozib qo'yish, kerakli paytda 
chaqirib olish, printerdan chiqarish va hokazolar) uchun Standart panelida joylashgan quyidagi 
tugmalar bosiladi: 
Yuqoridagi aytilgan tugmalar