12-1 Mad 19 guruhi talabasi G’aybullayev Ruslan Asliddinovichning

Fuqarolar ma’muriy huquqiy munosabatlarning sub’ekti sifatida.
Fuqarolar ma’muriy huquqiy munosabatlarning sub’ekti sifatida: o‘zlarining shaxsiy huquqlari va burchlarini davlat boshqaruvi sohasida amalga oshirib, xususiy shaxslar sifatida ishlovchi fuqarolar ham ma’muriy–huquqiy munosabatlarning sub’ektlari bo‘lish­lari mumkin. Fuqarolar ishtirokidagi ma’muriy­ huquqiy munosabatlar quyidagi munosabatlar 6ilan paydo bo‘lishi mumkin: qonun 6uyicha fuqarolarga tegishli huquqni davlat boshqaruvi sohasida amalga oshirish; davlat boshqaruvi sohasida fuqarolarga yuk­langan majburiyatlarni bajarish; davlat boshqaruv sohasida o‘z majburiyatla­rini buzish; boshqaruv organlari yoki ularning mansabdor shaxslar tomonidan fuqarolarning huquqlari va qo­nuniy manfaatlarining buzilishi.
Ma’muriy-huquqiy munosabatlarda qatnashishi uchun fuqaro ma’muriy huquqiy layoqatga va muoma­la layoqatiga ega 6o‘lishi kerak.
Ma’muriy huquqiy layoqat - bu ma’muriy huquq va majburiyatga ega bo‘lish qobi­liyatidir. U odam dunyoga kelgan paytdan paydo, bo‘lib, umrining oxirigacha davom etadi.
Respublikamizning barcha fuqarolari teng hajm­da huquqiy layoqat qobiliyatiga egadirlar. Biroq, ayrim fuqarolar uchun, qonunda nazarda tutilgan hollarda, ushbu layoqat qisman yoki vaqtincha chegara­langan bo‘lshi mumkin. Masalan, ma’muriy huquqbu­zarlik qilganlik uchun Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi Kodeksda fuqaro unga maxsus berilgan huquq (tranc­port vositalarini boshqarish huquqi, ov qilish huquqi)dan vaqtincha mahrum qilish mumkinligi na­zarda tutiladi.
Ma’muriy muomala layoqatga ega bo‘lish-bu o‘z xatti-harakati bilan ma’lum huquqni egallash va davlat boshqaruvi sohasida o‘ziga yuklangan maj­buriyatlarni bajarish qobiliyatidir. Muomala layo­qati, odatda, fuqaro 18 yoshga to‘lganda paydo bo‘ladi. Lekin ayrim hollarda u erta ham paydo bo‘lishi mumkin. Masalan, 16 yoshga etgan shaxslar ma’muriy huquq sub’ektlari bo‘lishlari mumkin.
Ayrim fuqarolar qisman yoki to‘la ravishda muo­mala layoqatiga ega emas, deb topilishi mumkin. Masalan, ma’muriy qonun buzishlarni o‘zini bilmaydigan holatda sodir etgan shaxslar ma’muriy huquqbuzishlar sub’ektlari hisoblan­masliklari belgilab qo‘yilgan.
Fuqarolar ishtirokidagi ma’muriy-huquqiy mu­nosa6atlar ham o‘zlarining tashabbusiga ko‘ra, ham davlat boshqaruvi organlari, mansabdor shaxslar yoki tegishli davlat-ma’muriy vakolatlari berilgan ja­moat birlashmalari vakillari tashabbusiga ko‘ra paydo bo‘ladi.
Fuqarolar ishtirokidagi ma’muriy-huquqiy mu­nosabatlarning mazmuni bo‘lib ularning huquqlari, erkinliklari va davlat boshqaruvi sohasidagi maj­buriyatlari hisoblanadi. Ko‘pincha ular davlat va jamoat ishlarini boshqarishda, umumdavlat na mahalliy ahamiyatga ega bo‘lgan qonunlar hammma qarorlarni muhokama qilish va qabul qilishda qatnashish, davlat va boshqaruv organlariga ularning ishlarini yaxshilash to‘g‘risida takliflar kiritish, davlat xizmatida bo‘lgan holda davlat vazifalari va funksiyalarini bajarishda bevosita ishtirok etish huquqiga egadirlar.
Vazirlar Mahkamasi vakolatiga kiruvchi masalalar yuzasidan qarorlar qabul qilishga, shuningdek Vazirlar Mahkamasi qarorlari va farmoyishlarini O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri farmoyishlarini bekor qilishga haqli.
Vazirlar Mahkamasi o‘z ishini: O‘zbekiston Respublikasi qonunlari; O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan ishlab chiqilgan, hamda uning farmonlari, qarorlari va farmoishlarida, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi palatalari, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi majlislaridagi, boshqa muhit tadbirlardagi nutqlarida, shuningdek ko‘rsatmalar va topshiriqlar sifatida ifodalangan siyosatni amalga oshirishga yo‘naltiradi.
Vazirlar Mahkamasining ishi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari qarorlari va farmoyishlaridan, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarorlaridan kelib chiquvchi vazifalar asosida choraklik rejalarga muvofiq olib boriladi.
Vazirlar Mahkamasi o‘z vakolatlari doirasida “Fuqarolarning murojaatlari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonuniga muvofiq fuqarolarning murojaatlarini ko‘rib chiqilishini ta’minlaydi.
Davlat boshqaruvining markaziy organlariga nisbatan Vazirlar Mahkamasi rahbar organ hisoblanadi.
Mazkur markaziy boshqaruv organlari Vazirlar Mahkamasiga bo‘ysungan holda o‘zlariga topshirilgan davlat boshqaruv tarmog‘iga rahbarlik qiladilar. Bu organlar rahbarlari o‘zlariga berilgan vakolat doirasida, Vazirlar Mahkamasining qaror va farmoyishlari asosida hamda ularning ijrosini ta’minlash maqsadida buyruq va yo‘riqnomalar chiqaradi, ularning ijrosini nazorat qiladi. Hukumat har qanday respublika markaziy boshqaruv organining hisobotini tinglashi mumkin.
Vazirlar Mahkamasi qonun bilan belgilab qo‘yilgan o‘z tarkibiga ega. O‘zbekiston Respublikasining 2003 yil 29 avgustda yangi tahrirda qabul qilingan “Vazirlar Mahkamasi to‘g‘risida”gi qonunga ko‘ra, Vazirlar Mahkamasi tarkibiga O‘zbekiston Respublikasi Bosh vaziri, uning o‘rinbosarlari, vazirlar, davlat qo‘mitalarining raislari kiradilar. Qoraqalpog‘iston Respublikasi hukumatining boshlig‘i o‘z lavozimi bo‘yicha Vazirlar Mahkamasi tarkibiga kiradi.
Xulosa qilib aytganda, Vazirlar Mahkamasining tarkibi O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti tomonidan shakllantiriladi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Bosh vazir nomzodini ko‘rib chiqish va tasdiqlash uchun O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining palatalariga taqdim etadi hamda uni vazifasidan ozod qiladi. Vazirlar Mahkamasining a’zolarini Bosh vazir taqdimiga binoan O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tasdiqlaydi va vazifasidan ozod qiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yhati:

1. 
   O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi. T.: “O‘zbekiston”, 2014.
   
2. 
   I.Karimov. YUksak ma’naviyat-engilmas kuch. T.: “Ma’naviyat”. 2008.
   
3. 
   I.A.Karimov. Bunyodkorlik yo‘lidan. 4-tom. T.: “O‘zbekiston”, 1996.
   
4. 
   O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga sharhlar. T.: “O‘zbekiston”, 2002.
   
5. 
   O‘zbekiston Respublikasi “Vazirlar Mahkamasi to‘g‘risida”gi qonuni. 29.08.2003.
   
6. 
   “O‘zbekistonning Respublikasining kasaba uyushmalari, ularning huquqlari va faoliyati to‘g‘risida”gi qonuni. O‘zbekistonning yangi qonunlari. 6-son. T.: “Adolat”, 1993.
   
7. 
   O‘zbekiston Respublikasining “Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksi”. T.: “Adolat”, 2016.
   
8. 
   Alimov X.R. “Ma’muriy huquq”. Darslik. T.: “Adolat”, 1995y.
   
9. 
   Xudayberdieva V.J., Xojiev E.T. “Ma’muriy huquq” fanidan o‘quv-uslubiy qo‘llanma. T.: TDYUI, 2000.
   
10. 
    E.Xojiev. F. Samig‘janov. Ma’muriy qonunchilik tizimi. T.: 2005.
    
11. 
    Xudayberdieva V.J., Xojiev E.T. “Ma’muriy huquq”. T.: TDYUI, 2001.