12-bob. Investitsiyalar hisobi

5. Moliyaviy investitsiyalarni qayta baholash
Uzoq muddatli moliaviy investitsiyalarni qayta baholash natijasida paydo bo’lgan qo’shimcha baholash miqdoei o’z sarmoyasiga qayta baholashdan qilgan daromad sifatida qo’shiladi. Moliyaviy investitsiyalar qimati kamaygan taqdirda kamaytirish o’z sarmoyasida (xususiy kapital) aks ettirilgan o’sha investitsiyalarni baholash qiymati hisobidan amalga oshiriladi. Agar moliyaviy investitsiyalar qiymatini kamaytirish miqdori qaayta baholashdan olingan daromad miqdoridan ko’p bo’lsa, bu tafovut xarajat sifatida hisobga olinishi lozim. Qiymati pasaytirilgan investitsiyalarni qo’shimcha baholash miqdori shu investitsiyalardan kelgan zarar qoplangandan so’ng o’z sarmoyasi (xususiy kapital) ko’payishiga kiritiladi.
7-misol
“Siroj” korxonasi quyidagi uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalarga ega

korxonalar	Aktsiyalarning miqdori	Sotib olingan aktsiyalarning qiymati	Aktsiyalarning bozor qiymati	Jami sotib olish xarajatlari	31.12.holatida aktsiyalarning umumiy bozor qiymati	Bozor qiymatining oshishi (kamayishi)
“Ali”	2 000	400	430	800 000	900 000	100 000
“Vali”	4 000	100	130	400 000	320 000	120 000
“G’ani”	3 000	1 000	980	3 000 000	3 940 000	(60 000)
				4 200 000	4 360 000	160 000

Xarid qiymati va bozor qiymatining umumiy investitisiyalar usuli bo’yicha aniqlangan eng kam bahosi bo’yicha hisobga olinsa, investitsion portfel qiymati 160 000 so’mga ko’payadi, ya’ni 4 200 000 so’mdan 4 360 000 so’mgacha. Bunda “Ali” va “Vali” korxonalarning aktsiyalarining qiymati 220 000 so’mga oshgan, “G’ani” korxonasining aktsiyalarining qiymati 60 000 so’mga kamaygan. Agar qayta baholash guruhlar bo’yicha berilganda yil oxirida quyidagi provodka beriladi:

Dt uzoq muddatli investitsiyalar “Ali” [phone]
Kt Rezerv kapitali (8510) 100 000
Dt Moliyaviy faoliyatdan “g”ani” (9690) 60 000
Kt Uzoq muddatli investitsiyalar “G’ani” (0610) 60 000
Agar korxonalar uzoq muddatli investitsiyalarni butun portfelni qayta baholaganda quyidagi buxgalteriya provodkasi beriladi:
Dt Uzoq muddatli onvestitsiyalar [phone]
Kt Rezerv kapitali (8510) 160 000