|
108.Miqdоr vа sifаt tushunchаlаri.
Olamning mavjudligi — miqdor va sifat voqeligi tarzida ham namoyon boladi. Bu- ning mohiyati shundan iboratki, narsa va hodisalardagi sezilar- li bolmagan miqdoriy o‘zgarishlar asta-sekin to'plana borib, taraqqiyotning ma’lum bir bosqichida me’yorni buzadi va sakrash yoli bilan tub sifat o‘zgarishlariga olib keladi. Moddiy olamdagi xilma-xil narsa va hodisalar bir-biridan o‘z sifati bilan ajralib turadi. Sifat — narsalarning ichki va tashqi muayyanligi bolib, uning qator xossa, belgi, xususiyatlari birligini ifodalaydi. Sifat narsa qanday bolsa, uni shundayligicha kolsatib beradi, jismning barcha tashqi xossalarini bogliqlikda namoyon qiladi.Demak, sifat narsaning umumiyligini, yaxlitligini, uning nisbiy barqarorligini, bir-biriga o‘xshashligi yoki o‘xshamasligini ifodalaydi.U keng ma’noda narsalarning turli-tuman xossalari yiglndisidir. Lekin sifat va xossa aynan bir xil ma’nodagi tushunchalar emas. Sifatning o‘zgarishi, muqarrar sur’atda, xossa- ning o‘zgarishiga olib keladi.Biroq xossaning o‘zgarishi har doim sifatning o‘zgarishiga ta’sir etavermaydi, ayrim xossalar narsalarning sifatiga ta’sir etmasdan yo‘q bolib ketishi mumkin.Sifat predmetning doimiyligini, nisbiy barqarorligini ifoda etadi.Narsalar sifat muayyanligidan tashqari, bir-biridan miqdoriy tomonlari bilan ham farq qiladi.Miqdor predmetning hajmi, olchovi, oglrligi,.harakat tezligi va shu kabilar bilan tavsifla- nadi. Tabiat hodisalari kabi ijtimoiy hodisalar ham miqdoriy to- monga ega. Chunonchi, suv o‘z solishtirma oglrligiga, qaynash va muzlash darajasiga ega. Bir ijtimoiy tuzum boshqasidan xu- susiyati jihatidangina emas, balki ishlab chiqaruvchi kuchlar taraqqiyoti, mehnat unumdorligi, madaniyati va hokazolar bilan ham farq qiladi. Har qanday narsa miqdor va sifat birligiga ega. Tabiatda faqat miqdorga yoki sifatga ega bolgan, ya’ni sifati bolib miqdori, miqdori bolib aksincha, sifati bolmagan narsaning o‘zi yo‘q.
Dostları ilə paylaş: |
