12. Shaxsdа jаmiyatdаn, o’zligidаn bеgоnаlаshish muаmmоsi. 13. Оng, mа’nаviyat vа ruhiyat. 4bilan 8ga qara

94.Qаrаmа-qаrshiliklаr vа ziddiyat tushunchаsi.

Qarama-qarshilik deb esa, narsa, voqea-hodisalarning bir- birini taqozo etuvchi va shu bilan birga bir-birini inkor etuvchi tomonlari, kuchlarining o‘zaro munosabatiga aytiladi. Qarama-qarshiliklar oltasidagi munosabatni ziddiyat degan tushuncha ifodalaydi.Ko‘p hollarda ayniyat va tafovutning zidli- gi va ularning bir maxrajga kelishi, me’yoriy 0‘zgarishlar tufaylirivojlanish, taraqqiyot, yangilanish jarayonlari amalga oshadi. Taraqqiyot shu ma’noda ayniyat, tafovut va ziddiyatlarning paydo bolishi, rivojlanishi va hal qilinishidan iborat bolgan abadiy va azaliy murakkab jarayondir. Sobiq Ittifoqning mafkurasi darajasiga ko‘tarilgan mark- sizmda asosan ziddiyatga ko‘proq e’tibor berilar edi. U mut- laqlashtirilar va jamiyatga ko‘chirilib, asosan, antogonistik ziddi- yatlar to‘g‘risida gapirilar va ularning yechilishi insoniyatni baxtli hayotga olib boradi, deya xayol qilinar edi. Holbuki, insoniyat paydo bolibdiki, uning hayotida ayniyat va tafovut ham, ziddiyat va qarama-qarshiliklar ham mavjud bolib kelmoqda. Odamzod ziddiyatlar kamroq bolgan, kishilarning xilma-xil intilish va maqsadlari, bir-biridan farq qiladigan g‘oyalari uyg‘unlashgan, barqarorlik ustuvor bolgan jamiyatni qurish uchun bosh qotirib kelmoqda. Ana shunday intilishlar fanda «Konfliktologiya» (konflikt — ziddiyat, logos - ta’limot) deb ataladigan falsafiy yo‘nalish paydo bolishiga olib kelgan.Bu soha bilan shug‘ullanadigan olim va mutaxassislar konfliktologlar deb ataladi. Ular konfliktlarni keltirib chiqarish emas, balki ularning oldini olish va jamiyat uchun foydali tarzda hal qilish yollari va usullari ustida bosh qotirishadi. Har bir ziddiyatning aniqlanishi, hal qilinishi o‘zgarishga, yangilanishga, bir sifatdan ikkinchi sifatga, eskidan yangiga olishga sabab boladi. Olam turli-tuman bolganligi uchun ziddiyatlar ham xilma-xildir. Masalan, ichki va tashqi ziddiyatlar, asosiy va asosiy bolmagan ziddiyatlar mavjud. Ular o‘rtasida farq bolgani bilan birga, mutlaq chegara ham yo‘q. Chunki amalda, hayotda ular bir-biriga olishi, birgalashib ketishi va taraqqiyotda turli xil o‘rin tutishlari mumkin.