4-mavzu: Matnning tahlili va tahriri

“O‘zbek va rus tillari” kafedrasi
“O’zbek tilining sohada qo’llanilishi” fanidan
TAQDIMOT
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O‘RTA MAHSUS TA’LIM VAZIRLIGI

4-mavzu: Matnning tahlili va tahriri

Reja:
Iqtisodiy matnga fakt to‘plash
Ixtisoslikka oid matnga termin tanlash
Matnni tahrir qilish
Ko‘chirmachilikning salbiy oqibatlari
Tayanch so‘z va iboralar:
fakt
matn
tavsifiy matn
Leksik
matnni qisqarti-
rish
matnni kengayti-
rish
shartli belgi
tavtologiya
sintaktik
semantik

Fakt to‘plash mavzu bo‘yicha jamlangan faktlar mohiyat e’tibori bilan har xil bo‘ladi. Ularni zaruriyligiga qarab asosiy yoki yordamchi (qo‘shimcha) fakt, mavzu qamrovi va hajmiga ko‘ra katta yoki kichik, o‘rniga ko‘ra birlamchi yoki ikkilamchi, maqsadiga ko‘ra asosli yoki asossiz, sifatiga qarab ishonchli yoki ishonchsiz, vazifasiga ko‘ra tasdiqlovchi

Fakt to‘plash mavzu bo‘yicha jamlangan faktlar mohiyat e’tibori bilan har xil bo‘ladi. Ularni zaruriyligiga qarab asosiy yoki yordamchi (qo‘shimcha) fakt, mavzu qamrovi va hajmiga ko‘ra katta yoki kichik, o‘rniga ko‘ra birlamchi yoki ikkilamchi, maqsadiga ko‘ra asosli yoki asossiz, sifatiga qarab ishonchli yoki ishonchsiz, vazifasiga ko‘ra tasdiqlovchi

yoki inkor etuvchi,

davriyligiga ko‘ra

o‘tkinchi yoki

davomli, mohiyatiga

ko‘ra aniq yoki noaniq,

xizmat doirasiga ko‘ra

umumiy yoki xususiy, ahamiyatiga ko‘ra ijobiy yoki salbiy, munosabatiga ko‘ra xolis yoki noxolis faktlarga bo‘lish mumkin.

.

• Hukumat qarorlari.
• Chunki bunda barcha yo‘nalishlar, tendensiyalar, iqtisod, fan, texnika, madaniyat bo‘yicha rejalar barcha-barchasi belgilangan bo‘ladi.

.

• Qaysi soha, qaysi yo‘nalish bo‘yicha matn tayyorlash zarur bo‘lsa, shu soha vakillari, mutaxassislar bilan suhbatlashish, sohaga doir adabiyotlar bilan tanishib chiqish.