12 zamonaviy protsessorlar, turlari va xususiyatlari negmatova Nilufar Ergash qizi

Mikroprotsessor (MP) - buyruqlar ketma-ketligini ta'minlovchi dasturni amalga oshiradi. Har 
bir buyruq, arifmetik mantiq birligini amalga oshiradigan aniq harakat-lardan iborat

---

` 
 
21 
 
 
 
7.-rasm. Mikroprotsessorning shartli strukturasi. 
8-rasm. Mikroprotsessorning shinalar xarakteristikalari. 
Protsessorning eng muhim xarakteristikasi- uning ma'lumotlar shinasi razryadliligi, adreslar 
shinasining razryadliligi va boshqaruv shinasidagi boshqaruv signallari sonidir. Ma'lumotlar 
shinasiningning razlyadliligi tizim tezligini belgilaydi. Manzil avtobusining kengligi tizimning 
ruxsat etilgan murakkabligini aniqlaydi. Boshqarish liniyalari soni, almashinuv rejimlarining 
xilma-xilligini va tizimdagi boshqa qurilmalar bilan protsessor almashinuvining 
samaradorligini belgilaydi (7.2-rasm). Uchta asosiy shinaning signallaridan tashqari, 
protsessorda doimo tashqi taktli signalini yoki kvarts rezonatorini (CLK) ulash uchun chiqish 
yo‘liga (ikkita chiqishga) ega bo‘ladi. U har doim taktli qurilma hisoblanadi. Protsessorning takt 
chastotasi qanchalik katta bo‘lsa, u shunchalik tez ishlaydi, ya'ni buyruqlarni tezroq bajaradi. 
Zamonaviy protsessorlar ko‘pgina ko‘rsatmalarni bitta takt siklida bajaradi va bir nechta 
ko‘rsatmalarni parallel ravishda bajarish muhitlariga ega.
Zamonaviy protsessorlar ko‘pgina ko‘rsatmalarni bitta takt siklida bajaradi va bir nechta 
ko‘rsatmalarni parallel ravishda bajarish vositalariga ega. Protsessorning takt chastotasi 
magistral bo‘ylab almashinuv tezligi bilan to‘g'ridanto‘g'ri va qattiq bog'liq emas, chunki 
magistral orqali almashish tezligi signallarni tarqatish kechikishi va magistral signallarning 
buzilishi bilan cheklanadi. Ya'ni, protsessorning takt chastotasi tashqi emas, balki faqat ichki 
tezligini belgilaydi. Ba'zan protsessorning soat tezligi pastki va yuqori chegaraga ega. Yuqori 

---

`