13 ish. Havoda tovushning tarqalish tezligini turg ‘ un to ‘ lqinlar usuli bilan aniqlash ishdan maqsad



Yüklə 0,85 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/6
tarix16.12.2023
ölçüsü0,85 Mb.
#183239
  1   2   3   4   5   6
13-LAB. ISHI (Havoda tovush)



13 - ISH. HAVODA TOVUSHNING TARQALISH TEZLIGINI 
TURG

UN TO

LQINLAR USULI BILAN ANIQLASH 
Ishdan maqsad
: Talaba laboratoriya ishini bajarishi natijasida quyidagilarni 
bilishi kerak: to‘lqin jarayonlari nazariyasini va ularning asosiy tavsiflarini; tovush 
to’lqini nima ekanligini; to‘lqinlar superpozitsiyasi nazariyasini; turg‘un to‘lqinlar 
tavsifini; o‘lchash va natijalarni tahlil qilishni. 
Kerakli asboblar va uskunalar: 
tovush to‘lqinlari generatori; tovush to‘lqini 
tarqaladigan va ichiga qo‘zg‘aluvchi porshen o‘rnatilgan metall trubka; mashtabli 
chizg‘ich; tovushni eshitish uchun rezina naycha. 
 
Asosiy nazariy ma’lumotlar 
Muhitning davriy deformatsiyalanishi natijasida hosil bo‘lgan to‘lqinsimon 
harakatga 
tovush to

lqinlari
yoki qisqacha 
tovush
deyiladi. Tovush to‘lqinlari 
faqat elastik muhitlarda hosil bo‘ladi va tarqaladi. 
Muhit zarrachalarining tebranish chastotalari 1 sekundda taxminan 20 
tebranishdan 20000 tebranishgacha bo‘lgan intervaldagilari bizning eshitish 
a’zoimiz – qulog‘imizga yetgach, maxsus tovush sezgisini hosil qiladi. Bu ishda 
tovushni havoda tarqalishini ko‘rib chiqamiz. 
Nazariyada tovush manbalari va tovush tarqalayotgan elastik muhit 
zarrachalarining tebranishi garmonik deb hisoblanadi. Shuning uchun tovush 
manbai tebranishini ushbu tenglama yordamida ifoda etamiz: 

=
A

sin 
ωt 

(1) 
bunda 
S
– tovush manbaining istalgan nuqtasining muvozanat holat dan siljishi, 
A
o
– tebranishni boshlang‘ich amplitudasi, 

Yüklə 0,85 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin