13 ish. Havoda tovushning tarqalish tezligini turg ‘ un to ‘ lqinlar usuli bilan aniqlash ishdan maqsad


ω – tebranishning issiqlik chastotasi va  t



Yüklə 0,85 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/6
tarix16.12.2023
ölçüsü0,85 Mb.
#183239
1   2   3   4   5   6
13-LAB. ISHI (Havoda tovush)

ω
– tebranishning issiqlik chastotasi va 
t
– 
vaqt oralig‘i. (1) formulada biz boshlang‘ich vaqt oralig‘ida (
t=0
), tebranuvchi 
nuqta muvozanat holatda deb olsak (
S=0
), bunday tebranishning boshlang‘ich 
fazasi nolga teng bo‘ladi. Muhitning biror nuqtasidagi tebranishi qo‘shni nuqtaga 
biroz vaqt o‘tgandan so‘ng yetib keladi. Faraz qilaylik, tovush manbaidan 
х
– 
oralig‘idagi nuqtaga tovush to‘lqin 
τ=
vaqt o‘tgandan so‘ng yetib kelsin (bunda 
ϑ

tovush to‘lqinning tarqalish tezligi). Natijada muhitning nuqtadagi tebranishi 
τ 
vaqtga kechikadi, lekin nuqtaning tebranish chastotasi, manbaning chastotasi kabi 


bo‘ladi. Muhit nuqtasining siljishi esa 
S=A
o
sinωt
ga teng bo‘ladi. Bunda 
t′
=


τ 
ga 
teng. 
t′
ni va
τ
ning qiymatlarini hisobga olib muhit nuqtasining siljish formulasini 
quyidagicha yozamiz: 

=
A

sin
ω
(

- );
(2) 
(2) tenglama 
monoxromatik yuguruvchi to

lqin tenglamasi
deyiladi. Bu tenglama 
yordamida, tovush manbaidan istalgan aniq masofadagi muhit zarrachasining 
muvozanat holatdan siljishini topish mumkin. 
To‘lqin bir vaqtda yetib kelgan nuqtalarning geometrik o‘rni tekislikdan 
iborat bo‘lsa, 
to

lqin yassi
deyiladi. Yassi to‘lqin tarqalishida energiya yo‘qolmasa, 
muhit zarrachasining tebranishi amplitudasi 
A
, manbaning tebranish amplitudasi 

Yüklə 0,85 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin