15-lekcíYA. ǴAwashaniń qatar aralarina íslew beríw hám suwǵariw. ǴAwashani tóGÍNLEw hám chekankalaw. Paxtani jiynap teríp aliw reje

Paxtanı jıynap terip alıw.

Terim aldınan paxta hasılın anıqlap shıǵıw xojalıqlarda jıyın-terimge tayarlıq kóriw jumısların shólkemlestiriw, jıl boyı islengen miynet nátiyjesin shamalap kóriw hám hár gektar jerden neshe centnerden hasıl jetistirilgenligin biliw ushın júdá áhmiyetli boladı. Kútiletuǵın hasılǵa tiykarlanıp paxta tayarlaw punktleri, paxta tazalaw zavodları, sonday-aq, sol ónimge tiyisli bolǵan basqa karxanalar ózleriniń kelesi jılǵı planların dúziwge kiriskenlerindede buǵan úlken áhmiyet beredi. Terim aldınan kútiletuǵın hasıldı anıqlaw ushın tómendegi kórsetkishlerdi biliw kerek:

hár bir gektar jerdegi ǵawasha túpleriniń sanı (mıń túp esabında);
hár bir túptegi hasıl beretuǵın górekler sanı;
hár bir górekten shıǵatuǵın shigitli paxta salmaǵı (g esabında). Hasıldı anıqlawda oǵan tuwrıdan-tuwrı tásir etetuǵın faktorlar, máselen, gúzdiń qanday keliwi, ǵawasha japıraǵın tóktiriw (defoliaciya qılıw múddetin durıs anıqlaw, bunda preparatlar samolyotta yamasa jerde isleytuǵın apparatlar járdeminde sebiliwin esapqa alıw kerek), gektarlardaǵı nál sanıda úlken áhmiyetke iye. Nál qalıńlıǵın anıqlawda atızdıń eki basındaǵı qatar araların islewde traktor burılatuǵın maydan-karta ishindegi oq qarıqlar, kem ónimli ǵawashalar, atız ishinen ótken kishkene qarıqlar esaptan shıǵarıp taslanıwı kerek.
Paxta jıyın-terimi paxtashılıqta eń quramalı hám awır miynet talap etetuǵın protsess bolıp esaplanadı. Zúráátti mashinada terip alıw ushın eń aldı menen ǵawashalardı mashinaǵa sáykes etip ósiriw hám tárbiyalaw kerek. Paxta teretuǵın, ǵórek julatuǵın, tógilgen paxtanı jıynaytuǵın, ǵórek sıtatuǵın mashinalar, paxta tasıytuǵın telejkalar hám soǵan uqsas mashina-transport mexanizmleri menen islewde qáwipsizlik texnikasına boysınıw kerek.
Paxta jetistiriwde intensiv texnologiyasına muwapıq joqarı hám sapalı zúraáát jetistiriw ushın egiletuǵın sortqa talap joqarı hám ótkeriletuǵın agrotexnika ilajları óz waqtında hámde sapalı bolıwı kerek.