16-Ma’ruza Tebranma harakatlar Reja

1 - rasm. Prujinali mayatnik

Prujinaning massasi yukchaning massasidan juda kichik deb hisoblanadi. Shuning uchun uning massasi hisobga olinmaydi. Yukcha а holatda bo‘lganida, yukning og‘irligi bilan cho‘zilgan prujinaning elastiklik kuchi muvozanatda ekanligini e’tiborga olamiz.Agar spiralli prujinani cho‘zib, yukchani В nuqtaga siljitib qo‘yib yuborsak, u holatda yukcha yuqori va pastga qarab tebrana boshlaydi. Demak, t vaqtda, yukcha В nuqtada bo‘lganida yukchaga ta’sir etuvchi kuchni quyidagicha ifodalaymiz:

(16.12)

Bu yerda k – prujinaning elastiklik kuchi, u yukning siljishiga (у)ga proporsionaldir.

Agarda prujinali mayatnikning garmonik tebranishini hisobga olsak quyidagi tenglikka ega bo‘lamiz:



(16.13)

Prujinali mayatnikning tebranish davri

(16.14)

ga teng bo‘ladi.

Fizik mayatnik – bu og‘irlik markazi С nuqtadan o‘tgan, 0o‘q markazi atrofida tebranadigan jismdan iboratdir (2 - rasm).