30. Diz’yunksiya amali. va mulohazalarning kamida bittasi chin bo‘lgandagina chin bo‘ladigan mulohazalarning diz’yunktiv bog‘lanishidan sodir bo‘lgan mulohaza (qisqacha va mulohazalarning diz’yunksiyasi) deyiladi.
Uni kabi belgilanib, « diz’yunksiya » deb o‘qiladi. va mulohazalar ningdiz’yunktivhadlarideyiladi. Diz’yunktiv mantiqiy amal so‘zlashuvlarda «yoki» bog‘lovchisini ifodalaydi. Bu holda
bo‘ladi.
40. Implikatsiya amali. mulohaza chin, mulohaza yolg‘on bo‘lgandagina yolg‘on bo‘lib, qolgan barcha hollarda chin bo‘ladigan mulohaza va larning implikativ bog‘lanishidan sodir bo‘lgan mulohaza (qisqacha va larning implikatsiyasi) deyiladi. Uni kabi belgilanib, « implikatsiya » deb o‘qiladi.
Implikatsiya uchun
bo‘ladi.
50. Ekvivalensiya amali. va mulohazalar bir xil qiymat chin yoki yolg‘on bo‘lgandagina chin bo‘lib, qolgan barcha hollarda yolg‘on bo‘ladigan mulohaza va larning ekvivalentiv bog‘lanishidan sodir bo‘lgan mulohaza (qisqacha va larning ekvivalentsiyasi) deyiladi. Uni kabi belgilanib, « ekvivalentsiya » deb o‘qiladi.
Ekvivalentsiya uchun
Shunday qilib mulohazalar ustida inkor ( ), kon’nksiya , diz’yunksiya , implikatsiya va ekvivalentsiya amallar kiritildi.
Yuqoridagi (10), (20), (30), (40) va (50) munosabatlarni inobatga olib, quyidagi chinlik jadvalini tuzamiz:
Chinlilik jadvali
|
|
|
|
|
|
|
1
|
1
|
0
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
1
|
0
|
1
|
1
|
0
|
0
|
0
|
1
|
0
|
0
|
1
|
1
|
Umuman olganda mulohazalar ustida 16 ta binar amal aniqlash mumkin
Dostları ilə paylaş: |
