2-laboratoriya ishi

2-LABORATORIYA ISHI

Mavzu: Triggerlar va registr sxemasini ishlash tamoyilini o’rganish Ishdan maqsad:Asinxron RS, J-K trigger, D- triggerlarining ishlash prinsipini

Nazariy qism.

EHMlarning sonli elementlari deb, mantiqiy funksiyalarni bajaruvchi, axborotlarni xotirasida saqlovchi va signallarni kuchaytiruvchi va qayta ishlovchi qurilmalarga aytiladi.
Sonli avtomatlarda funksiya qiymati o‟zgaruvchilarning joriy taktdagi qiymatiga bog‟liq bo‟lmay, balki oldingi taktdagi qiymatlariga ham bog‟liqdir.
Demak, sonli avtomatlar bir va undan ortiq taktdagi signallarni o‟zida saqlashi kerak. EHMlarda bu vazifalarni asosan triggerlar bajaradi.
Trigger - ikkita teng kuchli, alternativ turg‟un holatga ega bo‟lgan (0 yoki 1) va axborotni yozish, saqlash va uzatish uchun xizmat qiladigan qurilmadir.
Boshlang‟ich signallar ta‟sirida trigger bir turg‟un holatdan ikkinchisiga o‟tishi mumkin. Odatda trigger ikkita chiqish yo‟liga ega: birinchisi to‟g‟ri chiqish yo‟li deyiladi va Q bilan belgilanadi. Ikkinchi chiqish yo‟li teskari chiqish yo‟li

deyiladi va ^Q
bilan belgilanadi.

Asinxron RS trigger

Asinxron RS trigger ikkita mantiqiy elementlar asosida qurilishi mumkin: ”YOKI-YO‟Q” hamda “VA–YO‟Q”. Elementlar qayta aloqa zanjirlari orqali o‟zaro ulanadi.
“YOKI – YO‟Q” elementlar asosida qurilgan asinxron RS triggerning funksional sxemasi va grafik belgilanishi xamda uning vakt diagrammasi quyidagi ko‟rinishga ega:
Bunday trigger ikkita kirish yo‟liga (S va R) hamda ikkita chiqish yo‟liga (Q va ^Q ) ega. Bu erda R-reset-olib tashlash (sbros) va S-Set- o‟rnatish ma‟nolarini anglatadi.
Endi asinxron RS triggerning ishlash prinsipini analitik taxlil etamiz:

1. 
   S=1 va R=0 bo‟lganda triggerga «1» yoziladi (Q=1)
   
2. 
   S=0 va R=1 bo‟lganda triggerga «0» yoziladi (Q=0)
   
3. 
   S=0 va R=0 bo‟lganda trigger o‟z holatini saqlaydi Ushbu xolat axborotni saqlash rejimi xisoblanadi.
   

4. 
   S=1 va R=1 signallarini bir vaktda berish ta‟qiqlanadi, chunki bunday kirish signallarida trigger o‟z turg‟un holatini yo‟qotadi.
   

Demak asinxron RS triggerning o‟tish jadvalini quyidagicha ifodalash mumkin:


O’tish jadvali