2-ma’ruza Kompyuter avlodlari va ularning klassifikasiyasi, kompyuterning arxitekturasi va ishlash prinsiplari, sistema bloki komponentlarini о‘rganish. Reja

Hozirgi davrda SVGA rusumli monitorlarini, bir nuqtada 16,8 mln. xil rang 
bera oladigan 800x600, 1024x768, 1280x1024, 1600x1200 nuqtali turlari mavjud. 
Monitor ekrani 9 dan 21 dyuymgacha (23-54 sm) yoki undan katta o‘lchamli 
bo‘lishi mumkin Bu monitorlardagi nuqta o‘lchami 0,32 mm dan 0,21 mm gacha 
bo‘lishi mumkin. Nuqta qancha kichik bo‘lsa, tasvir shuncha sifatli bo‘ladi. 
10-rasm. Monitorlar (trubkali turi). 
Axborotlarni tashuvchi va yig’uvchi vositalar: kompakt disklar va flesh 
xotiralar 
Kompakt va flesh disklar – kompyuterga axborotni kiritish, 
kompyuterdan axborotni chiqarish va axborotlarni saqlash qurilmalari 
hisoblanadi. Kompakt disk (sompakt - disk) - kompyuterga axborotlarni kiritish 
vositasi. U yana kompyuterlararo axborotlarni almashish va saqlash kabi 
vazifalarni ham bajaradi. Axborot tashuvchi vosita. 
Kompakt disklar. CD abbreviaturasi sompakt-disk, ya‘ni boshqa disklarga 
nisbatan kichik o‘lchamli plastik o‘lchamga ega degan ma‘noni anglatadi. CD
ning standart o‘lchami 120 millimetrni tashkil qiladi. Undagi axborot hajmi CD 
disklar uchun 700 megobaytdan 900 megabaytgacha, DWD disklar uchun bir 

---

tomonlama yozuvda 4,7 gigabaytni va ikki tomonlama yozuvda 9,4 gigabaytni 
tashkil qiladi. Bundan tashqari kichik diametrli o‘lchami 80 mm bo‘lgan 200 
megabayt axborot sig‘imli CD lar ham mavjud. 
Bu disklardan ikki xil yo‘nalishda foydalanish mumkin ya‘ni, faqat yozuvchi 
recordable (CD-R) va qayta yoziladigan rewritable (CD-RW). Dunyoda
dastlabki multmediali dasturlarning asosiy tashuvchilari bo‘lib CD-ROM lazer 
disklari hisoblanadi. Tashqi ko‘rinishidan Audio kompakt - diskdan farq 
qilmaydigan bu lazer disklari - video, audio, matn, grafika va animasiya 
ko‘rinishdagi axborotlarni 900 megabaytgacha bo‘lgan hajmini o‘ziga sig‘dira 
oladi. Masalan sig‘imi 700 Mbaytli kompakt diskka 250000 sahifali matn yoki 8 
metrli kitob javonidagi axborotlarni joylashtirish mumkin. Lazerli nurlar kompakt 
diskga kiritilgan mikro yulakchalardagi axborotlarni o‘qiydi. 
13-rasm. CD, DVD disklar va disk yurituvchi (CD-ROM , DVD –RW) 
qurilmalar.