2-ma’ruza Kompyuter avlodlari va ularning klassifikasiyasi, kompyuterning arxitekturasi va ishlash prinsiplari, sistema bloki komponentlarini о‘rganish. Reja

3.2. Kompyuterga axborotni kiritish qurilmalari 
 
1. 
Klaviatura - kompyuterga asosiy ma‘lumot kiritish vositasi hisoblanadi.
Bu ishlar klaviaturaning klavshli tugmalari bosish orqali amalga oshiriladi. 
Klaviaturada klaavshli tugmalar soni 101/105 (hozir undan ham ko‘p)ni tashkil 
qiladi. NoteBook (bloknot) tipidagi kompyuterlarda, klaviaturadagi tugmalar soni 
83 ni tashkil qiladi. 
7-rasm. Klaviatura 
8-rasm. Sichqoncha manipulyatori 

---

2. 
Sichqoncha 
– kompyuter
ekrani bo‘ylab 
kursorning 
erkin 
harakatlantirishni ta‘minlovchi, oynai tugmalarini, menyu bandlarini, buyruqlarini 
tez tanlash va ishga tushiruvchi - dasturlarni boshqarish manipulyatoridir (8-rasm). 
3.Joystik. Bu sisqoncha o’rnini bosuvchi qompyuterlarda o’ynash 
qurilmasidir. U sichqonchaga muqobil qurilma hisoblanadi va ayrim kompyuter 
o’yinlarini o’ynashda juda o’ng’ay vosita hisoblanadi. 
4.Sensor paneli va maxsus qalam ham sichqonchaga muqobil qurilma 
hisoblanadi. Bu vosita yordamida qog‘ozga qalam yordamida chizish va nuqta 
qo‘yish kabi ma‘lumotlar kompyuter ekraniga kiritiladi. Faqat qog‘oz o‘rnida 
sensor paneli- touchpad va qalam o‘rnida stylus, ya‘ni kompyuter maxsus 
qalamidan foydalaniladi. 
Kompyuterdan axborotni chiqarish qurilmalari 
 
1.Monitor-kompyuterdagi matn va grafik ma’lumotlarni tasvirlash 
qurilmasi. Monitorlarning ko‘p tarqalgan ikkita turi mavjud. Bular trubkali 
(CRT) va suyuqlik to‘ldirmali monitorlardir. Keyingi paytlarda suyuqlik 
to‘ldirmali monitor keng tarqalmoqda. Chunki u foydalanuvchini ko‘ziga kam 
ziyon yetkazadi va hajmi kichik bo‘lganligi uchun foydalanuvchi stolida kam joy 
egallaydi.