2-mavzu. Biopotensiallarni qayd qilish. Biopotensiallarni yozib olish usullari
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Elektroensefalografiya
|
3.
Bosh miya potensiallarini qayd qilish. Organizmning hayotiy faoliyati jarayonida bioelektrik toklar paydo bo‘lib turadi. Muskulning qisqarishi, yurakning ishlashi, nervlardan impulslaming o‘tishi, nerv hujayralarining qo‘zg‘alishi elektr toki paydo bo‘lishga olib keladi. Mana shu bioelektrik potensiallarni har xil usullar yordamida o‘lchash tegishli a’zoning funksional yoki patologik holatini baholashga va shu jarayonlar dinamikasini aniqroq kuzatishga yordam beradi. Lekin hayotiy toklarga ta’sir potensiallari amplitudasi juda kichik bo‘lganligi sababli ularni yozib olish uchun kuchlantirgich apparatlar yordamida bir necha yuz ming marta kuchaytirish talab etiladi. Kuchlantirilgan tok ossillografga beriladi, ossillograf uni qog‘ozga yoki fotoplenkaga yozadi. Xilma-xil elektrofiziologik usullar ichida elektroensefalografiya usuli alohida o‘rin tutadi. Elektroensefalografiya (EEG)— miya po‘stlog‘ining hujayralarida paydo bo‘luvchi elektr potensiallarini bosh terisiga qo‘yilgan elektrodlar yordamida yozib olish usulidir. U 4—8—16—24 kanallik (boshga qo‘yiladigan elektrodlarning soniga qarab) elektroensefalograf uskunasi yordamida amalga oshiriladi. Yozib olingan chiziqqa esa elektroensefalogramma deyiladi. Odatda, elektroensefalogramma bir nechta nuqtalarda yozib olinadi. Elektroensefalografiya yordamida tutqanoq, o'sma, jarohatlar, tomir va yallig‘lanish kasalliklarini aniqlash mumkin. Bosh miya po‘stlog‘ining elektrik faolligi quyidagi ritmlar bilan ifodalanadi: 1. Delta ritm 0,5 — 3 to‘lqin/sekund. 2. Teta ritm 4 — 7 to‘lqin/sekund. 3. Alfa ritm 8—13 to‘lqin/sekund. 4. Beta ritm 14—30 to‘lqin/sekund. 5. Gamma ritm 40—100 to‘lqin/sekund. Balog‘atga yetgan va sog‘lom kishilarning bosh miya po‘stlog‘ida paydo bo‘luvchi asosiy ritmlar — alfa va beta ritmlardir. Alfa ritm deb bosh miyaning, asosan, ensa va tepa bo‘laklarida, fiziologik tinch holatda 8—13 to'lqin/ sekund oralig‘ida yozib olinadigan to’lqinli chiziqqa aytiladi. Alfa ritm sog‘lom kishilarning uyg'oq holatida yozib olinadigan ritm bo‘lib, har xil fiziologik ta’sirlar (optik va tovush ta’sirlari natijasida bu ritm o‘zgaradi. Alfa ritmni bosh miya po‘stlog‘ining hamma qismida yozib olish mumkin, lekin u ensa va tepa bo‘laklarida eng katta amplituda bilan, ayniqsa, yaqqol namoyon bo’ladi. Alfa ritm doimo bir xil amplitudada yozilavermaydi. Uning amplitudasi 0 dan 100 m kv gacha o‘zgarib turadi . Shuning uchun alfa ritm sinusoid chizig’ini eslatadi. Agar alfa ritmni qorong’i xonada, ko‘z yumilgan, tinch holatda, aniq yozila boshlasa, ko‘z ochilishi bilan uning amplitudasi pasayib ketishi yoki butunlay yo‘qolishi mumkin. Alfa ritm amplitudasining optik ta’sirlar natijasida kamayishiga Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|