2-mavzu: elektr zanjirlarning asosiy elementlari (1-qism) Elektr zanjiri



Yüklə 0,61 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/3
tarix23.10.2022
ölçüsü0,61 Mb.
#65922
1   2   3
2-Ma\'ruza (El&Sxema1 Sirtki ta\'lim uchun)

Kondensator (sig‘im) elementi qurilmada elektr maydon borligini ifodalaydi. Bunda 
zaryadlarning harakat energiyasi elektr maydonining potensial energiyasiga aylanadi. 
Keyinchalik bu potensial energiya elementda saqlanib qoladi. Ushbu rasmlarda chiziqli va 
nochiziqli elementlar va mos holda ular xarakteristikalari keltirilgan. 
2.11-rasm. Kondensator (a-chiziqli, b-nochiziqli) VAXi 
Yuqorida ko‘rib chiqilgan elektr zanjirining elementlari (qarshilik, induktivlik va sig‘im) 
Passiv elementlar deb ataladi, chunki zanjirning boshqa qismlaridan olgan energiyalari faqat 
musbat bo‘ladi, yoki nolga teng bo‘ladi, ya’ni o‘zida qoladi. 
 
ELEKTR ZANJIRLARINING ASOSIY ELEMENTLARI (2-QISM) 
Elektr yurituvchi kuch (EYuK). 
EYuK va tok manbalari elektr zanjirining Aktiv elementlari hisoblanadi, chunki ular elektr 
zanjiriga ulangan elementlarga energiyalarini beradi. Shuning uchun ham ular “istyemol” 
qiladigan tashqi energiya manfiy hisoblanadi. Quyida EYuK va tok manbalarining elektr 
zanjirlarda belgilanishi, VAX lari keltirilgan. VAX dan ko‘rinib turibdiki EYuK zanjirda hosil 
bo‘ladigan kuchlanish miqdoriga teng bo‘ladi va tok miqdoriga bog‘liq bo‘lmaydi. 
2.12-rasm. EYuK va tok manbalarining elektr zanjirlarda belgilanishi 
Tok manbasining ichki qarshiligi cheksizlikka intiladi, zanjirda qisqa tutashuv yuz beradi 
va qisqa tutashuv tok miqdori tok manbaiga teng bo‘ladi, ushbu holat VAX da yaqqol ko‘rinib 
turibdi. 


2.13-rasm. Tok manbasining ichki qarshiligi cheksizlikka intilishi 
Misol tariqasida quyidagi elektr zanjirini ko‘rib chiqami: Faraz qilaylik, elektromagnit 
energiyasi issiqlik energiyasiga faqat a-b sohadagi rezistordagina o‘tayapti, ya’ni bu oraliqda 
zanjirning barcha qarshiligi r miqdorida mujassamlangan; elektr siljish toklari faqat c-d oraliqda 
kondensator qoplamalari orasida mavjud, ya’ni bu sohada zanjirning barcha S sig‘imi 
mujassamlangan; nihoyat, o‘zgaruvchan magnit maydon EYuKni faqat h-j oraliqda 
mujassamlangan g‘altakda induktivlaydi, ya’ni ushbu sohada zanjirning barcha L induktivligi 
yig‘ilgan. 

Yüklə 0,61 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin