2-Ámeliy jumis Suw ortaliǵı faktorlarına organizmlerdiń iykemlesiwi. Topıraq ortalıǵı faktorlarına organizmlerdiń iykemlesiwi

Topraqtin’ ximiyaliq 

qurami ham ogan 

iykemlesken turler. 

Oxaklash-gan 

karbonat 

tuzlari ko’p 

tuproqlar 

Oson eruvchi 

tuproqda osuvchi 

o’simliklar 

 

Galofitlar  

Psamofitlar  

Burglar ensiz, 

qattiq yoki 

raduksiyalanga

n, meva va 

urug’lari 

qumda ormalab 

yoki shamol 

yordamida 

tarqaladi, 

sharsimon 

ko’rinishda. 

Qora sho’ra, qizil 

quyonjun, 

boyalish, 

oqboyalish, 

Poya, barglari 

etli, suv 

kamg’aruvchi 

to’qima yaxshi 

rivojlangan, 

sitoplazma yuqori 

konsentratsiyaga 

Topraq quyash energiyasini jutadi ham issiliqti bir tekis pastke qaray bolistiredi 

Qisdt da jazdada bir tegis temperaturaniuslap turiwdi tamiynleydi. 

Topraq qansha onimdar bolsa, onda issilik rejimini bir tegis uslap turadi. 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                              

Topraqti qorgaw 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tuproqni muhofazalashning tadbiriy texnologik choralari 

Bir yilda natija beradigan yerlarni haydash, yonbag’irlarni ko’ndalangiga 

haydash va ekish.

 

Haydov qatlamini chuqurlashtirish bilan namni pastga ketib qolishidan 

ta’minlash

 

O’simliklarni o’rilmagan qismlari ildizlarini saqlash uchun yerni plugsiz, 

otvalsiz haydash.

 

Ortiqcha suvlarni oqib ketishi uchun yer ostiga mahsus quvurlar yotqizish.  

Chuqur qilib ovalatib haydash 

 

O’rmon melioratsiya tadbirlarini oraliq ihota daraxtzorlarini barpo qilish 

bilan amalga oshirish 

Tuproqni sho’rlanishi, ifloslanishi, botqoqlanishi va bevosita ishdan 

chiqishidan muhofazalash 

Tuproqni muhofaza qilishda uni begona otlardan, kimyoviy moddalardan 

himoya qilish 

---

 

 

 

 

 

 

 

 

 

TAPSIRMALAR 

1-tapsirma.  Teksten  ham  sxemalardan  paydalanip,  topraq  ortaligi  faktorlari,  turleri  ham  organizmlerge 

tásirin ouyreniw. 

2-tapsirma. Topraq ortaligina organizmlerdiń iykemlesiwi belgilerin aniqlań, 1-2-tablitsalardi toltiriń. 

3-tapsirma.  Topraq  ortaligin  qorgaw  is  ilajlari  haqqinda  magliwmatlardi  toplań  ham  óz  pikirlerinizdi 

bildiriń. 

 

1-tablitsa 

Topraqdagi  organizm túrleri 

Ekologikiyaliq toparlar 

 

 

 

 

 

 

2-tablitsa 

№  Topraq ortaligi abiotik faktorlari 

Topraqdagi abiotik faktorlarga organizmlerdin 

iykemlesiw qasiyetleri 

1. 

Topraqtiń ximyaliq tabiyati 

(kislotali, ishqoriy, neytral) 

 

2. 

Topraq igalligi, kislorod mugdari 

 

3. 

Topraq tigizligi  

 

 

4. 

Topraqtiń gewekligi 

 

 

 

 

Temani bekkemlew ushin sorawlar: 

1.Topraq ortaligi haqqinda nelerdi bilesiz? 

2. Topraq ortaligindagi abiotik faktorlardi sanań? 

3. Topraqdaǵi abiotik faktorlarga iykemlesken organizmlardin qasiyetlerin aytiń? 

Tiykargi tusinikler ham tayanish sózler: 

Kaltsefil, psammofit, neytral, ishqoriy, kislotali, indikator turlar ,  galofit, igalliq, issiliq , abiotik  

faktorlar.