2. Statik tárepten uǵimsız sistemalar bir qatar xareketleri ayriqshaliqlarǵa iye

Kúsh usılınıń kanonik teńlemeleri
Aldınǵı paragrafda aytıp ótilgen qosımsha teńlemelerdi alıw ushın siz birinshi náwbette berilgen teńlemeni n ret aylandırıwıńız kerek. statikalıq tárepten uǵımsız sistemadan kereksiz jalǵanıwlardı alıp taslaw arqalı statikalıq anıqlawshı sistemaǵa aylantırıń. Alınǵan statikalıq anıqlawshı sistema dep ataladı. Itibar beriń, berilgen sistemanı statikalıq anıqlanǵan sistemaǵa aylandırıw májburiy emes. Geyde tiykarǵı sistema bolıwı múmkin bolǵan kúsh usılınıń modifikatsiyası qollanıladı statikalıq tárepten uǵımsız, biraq bul máseleniń prezentaciyası bul qóllanba sheńberinden sırtda. Hár qanday baylanısıwdıń joq etiliwi sistemanıń ishki kúshleri hám deformatsiyalarini ózgertirmeydi, eger oǵan qosımsha kúshler hám momentler qollanilsa, olar taslanǵan baylanısıwlardıń reakciyaları bolıp tabıladı. Bul sonı ańlatadıki, eger tiykarǵı sistemaǵa málim bir júk hám aralıqtan jalǵanıwlardıń reakciyaları qollanilsa, ol halda tiykarǵı hám berilgen sistemalar boladı.
Berilgen sistemada ámeldegi qattı zvenolar baǵdarları boylap jılısıwlar bolıwı múmkin emes, sonday-aq tiykarǵı sistemaǵa ótiw waqtında tastap jiberilgen buwınlar, sol sebepli tiykarǵı sistemada tastap jiberilgen buwınlar baǵdarları boylap jılısıwlar bolıwı kerek. nolge teń bolsın. hám onıń ushın túsirilgen baylanıslardıń reakciyaları qatań belgilengen bahalarǵa ıyelewi kerek.
Kúshler tásiriniń ǵárezsizligi principi tiykarında biykar etilgen n den qálegen i-baylanısıw baǵdarı boyınsha jılısıwdıń nolge teńlik shárti tómendegi formaǵa iye:
bul jerde birinshi indeks háreket baǵdarın hám túsken jalǵanıwdıń sanın kórsetedi, ekinshisi bolsa háreketke sebep bolǵan sebepti kórsetedi, yaǵnıy. k-buwinnıń reaksiyasınan kelip shıqqan i-baǵdarı daǵı háreket bolıp tabıladı;
- pútkil sırtqı júktiń bir waqtıniń ózinde tásirinen kelip shıqqan i -ne jalǵanıw baǵdarı daǵı háreket. Kúsh usılında k-buwininıń reaksiyası ádetde Xk menen belgilenedi. Bul belgini esapqa alǵan halda hám Guk nızamınıń haqıyqıylıǵı sebepli, jılısıwlar tómendegishe ańlatılıwı múmkin: bul jerde i-baylanısıw baǵdarındaǵı birden-bir (yamasa ayriqsha ) háreket, reakciya nátiyjesinde júzege kelgen, yaǵnıy. reaksiya baǵdarı boyınsha Xk menen sáykes keledi, biraq birlikke teń. (2) ni (1) ge almastırsaq, biz tómendegilerdi alamız : fizikalıq mánis teńleme (3): tiykarǵı sistema daǵı i -ne taslanatuǵın jalǵanıw baǵdarı daǵı háreket nolge teń.
Óshirilgen obligatsiyalarinıń pútkil kompleksi ushın (3) ge uqsas sóz dizbegilerdi jazamız kanonik teńlemeler sisteması kush usılı :

(4) teńleme forması, yaǵnıy. olardıń hár birindegi atamalar sanı hám olardıń ulıwma sanı tek sistemanıń statikalıq uǵımsızlıq dárejesi menen belgilenedi jáne onıń ayriqsha qásiyetlerine baylanıslı emes. Kanonik teńlemeler sistemasınıń koefficiyentleri (4) Mohr-vereshchagin usılı menen sáykes keletuǵın diagrammalardı kóbeytiw jolı menen anıqlanadı. Bul koefficiyentlerdiń barlıǵı, joqarıda aytıp ótilgeni sıyaqlı, jılısıwlardı ańlatadı ; belgisizlerde turǵan koefficiyentler birlik jılısıwları, bos aǵzalar bolsa júk. Birden-bir háreketlerge bólinedi, tiykarǵı qiyiq boylap jaylasqan hám birdey indekslerge iye hám qaptal effektler. Qaptal háreketlerden ayrıqsha bolıp esaplanıw, tiykarǵı háreketler mudamı unamlı bolıp tabıladı. Simmetrik bolmaǵan jaylasqan jılısıwlar, jılısıwlardıń óz-ara baylanıslılıǵı haqqındaǵı teoremaga muwapıq, bir-birine teń, yaǵnıy..