2. Statik tárepten uǵimsız sistemalar bir qatar xareketleri ayriqshaliqlarǵa iye

Kanonik teńlemelerdiń koefficiyentleri hám erkin shártlerin esaplaw
Esaplawdıń bul basqıshından aldın ishki kúsh faktorlarınıń birlik hám júk diagrammaların qurıw (nurlar hám ramkalar ushın - iymeyiw momentleriniń diagramması ) ámelge asıriladı. Birlik diagrammaları ekvivalent sistemada sáykes keletuǵın artıqsha belgisiz jóneliske tuwrı keletuǵın ólshewsiz birlik kúshi yamasa ólshewsiz birlik momentiniń tásirinen qurıladı hám menen belgilenedi hám birlik diagramması -menen belgilenedi. Júk diagramması tiykarǵı sistemaǵa qollanılatuǵın sırtqı jukden qurılǵan. Bunday halda, siz barlıq sırtqı júklerdiń bir waqtıniń ózinde tásirinen bir diagramma yamasa qollanılatuǵın júklerdiń hár birinen bólek bir neshe diagramma qurıwıńız múmkin. Bir júk diagrammasın bir neshe ápiwayılarǵa bolıw, qaǵıyda jol menende, tek ámeldegi júkler arasında birdey bólistirilgen bolsa jáne onıń astındaǵı tiyisli bólimdegi moment diagramması belgi menen almastırilganda usınıs etiledi. Bunday halda, hár bir kanonik teńlemede erkin atamalar sanı sızılǵan júk diagrammaları sanına teń boladı. Birlik hám júktiń jılısıwı (kanonik teńlemelerdiń koefficiyentleri hám erkin shártleri) ádetde Mohr usılı menen esaplanıwı múmkin. Nurlar hám ramkalar ushın bul vereshchagin qaǵıydası járdeminde ámelge asırılıwı múmkin.
Koefficiyentlerdi universal tekseriw hám kanonik teńlemelerdiń erkin shártleri
Universal tekseriwdi ámelge asırıw ushın ulıwma birlik diagrammasın - tiykarǵı sistemaǵa qollanılatuǵın barlıq birlik kúshleriniń bir waqtıniń ózinde tásirinen momentler diagrammasın qurıw kerek:

Biz ulıwma bir diagrammanı diagramma menen kóbeytemiz:

Sonday etip, jámi hám i -ne birden-bir diagrammanı kóbeytiw nátiyjesi bir qosımsha belgisizlerdiń qospa háreketinen i-baylanısıw baǵdarı daǵı háreket bolıp tabıladı. Bul jılısıw i-kanonik teńlemediń koefficiyentleri jıyındısına teń:

Bul shek dep ataladı qatar hám hár bir kanonik teńleme ushın ámel etedi. N qatarlı tekserisler ornına, kóbinese birewi ámelge asıriladı - universal tekseriw, bul ulıwma birlik diagrammasın ózine kóbeytiw hám shártin tekseriwden ibarat : Eger universal tekseriw ámelge asırılsa, ol halda birliklerdiń jılısıwları tuwrı esaplanadı ; eger bolmasa, esaplaw waqtında qátelikke jol qoyılǵan jılısıwdı anıqlawtirishga múmkinshilik beretuǵın sızıqlı tekseriwlerdi orınlaw kerek. Júktiń jılısıwların tekseriw ushın iymeyiw momentleriniń ulıwma birligin hám júk diagrammaların kóbeytiw kerek:

Sonday etip, kanonik teńlemeler sistemasınıń (4) erkin shártlerin tekseriw shártin orınlawdan ibarat.
Ishki kúshlerdi tek teń salmaqlılıq teńlemelerinen (statikalıq teńlemeler) anıqlaw múmkin bolmaǵan sistemalar statikalıq uǵımsız sistemalar dep ataladı.
Statikalıq tárepten uǵımsız konstruktsiyalar sonday dep ataladı artıqsha jalǵanıwlar. Olar tayanshlar, putaqlar hám basqa elementlerde payda bolıwı múmkin. Bunday jalǵanıwlar " artıqsha" dep ataladı, sebebi olar strukturanıń teń salmaqlılıqın támiyinlew ushın zárúr emes, bálki onıń bekkemligi hám qattılıǵı ushın talaplar menen belgilenedi. Bunday qosımsha jalǵanıwlar dep ataladı sırtqı. Bunnan tısqarı, dizaynniń ayriqsha qásiyetleri sebepli kereksiz jalǵanıwlar payda bolıwı múmkin. Mısalı, jabıq ramka konturı (46 -súwret, G) hár bir bólimde ush belgisiz ishki kúshke iye, yaǵnıy. tek altı, hám olardan ushewi " qosımsha". Bul qosımsha háreket dep ataladı ishki. Sırtqı yamasa ishki " qosımsha" jalǵanıwlar sanına kóre, olar ornatıladı sistemanıń statikalıq uǵımsızlıq dárejesi. Bul anıqlanıwı kerek bolǵan belgisizler sanı hám statikalıq teńlemeler sanı ortasındaǵı pariqqa teń. Bir " qosımsha" belgisiz bolsa, sistema bir ret yamasa bir ret statikalıq tárepten uǵımsız, ekewi - eki ret statikalıq tárepten uǵımsız hám taǵı basqa dep ataladı. Formada kórsetilgen dizayn. 46, a, bir ret statikalıq tárepten uǵımsız hám konstruktsiyalar sek. 46, b hám ishinde,- eki ese statikalıq uǵımsız, suwretde. 46, d - statikalıq tárepten uǵımsız konstruktsiya menen úsh ret. Statikalıq uǵımsız máselelerdi sheshiwde statikalıq teńlemelerge qosımsha túrde strukturalıq elementlerdiń deformatsiyalarini esapqa alıwshı teńlemeler qollanıladı.
Statikalıq uǵımsız mashqalalardi sheshiwdiń bir neshe usılları ámeldegi: jılısıw salıstırıw usılı, kúsh usılı, jılısıw usılı. kúsh usılı
Statikalıq uǵımsız sistemalardı esaplawda kúshler belgisiz retinde qabıl etiledi. tárepinen esaplaw kúsh usılı tómendegi izbe-izlilikde ámelge asıriladı :
1. Statikalıq uǵımsızlıq dárejesin belgileń.
2. " Qosımsha" jalǵanıwlardı alıp taslaw arqalı dáslepki sistema ornına statikalıq anıqlanǵan, dep ataladı. tiykarǵı sistema. Bunday sistemalardıń bir neshesin, olardıń geo jaǵdayın baqlaǵan halda qurıw múmkin metrik ózgermeytuǵınlıǵı.

3. Tiykarǵı sistema berilgen sırtqı kúshler hám aralıqtan jalǵanıwlar háreketin almastıratuǵın " qosımsha" belgisiz kúshler menen juklenedi, nátiyjede ekvivalent sistema.
4. Dáslepki hám tiykarǵı sistemalardıń ekvivalentligin támiyinlew ushın belgisiz kúshlerdi tiykarǵı sistemanıń deformatsiyalari dáslepki statikalıq uǵımsız sistemanıń deformatsiyalaridan parq etpesligi ushın tańlanıwı kerek. Onıń ushın " artıqsha" belgisizlerdiń qollanıw noqatların olardıń háreket baǵdarı boyınsha jılısıwı nolge teńlestiriledi. Sol tárzde alınǵan qosımsha teńlemelerden " qosımsha" belgisiz kúshlerdiń bahaları anıqlanadı. Tiyisli noqatlardıń jılısıwların anıqlaw hár qanday usılda ámelge asırılıwı múmkin, biraq eń ulıwmaliq Mohr usılın qóllaw jaqsı bolıp tabıladı.
5. " Qosımsha" belgisiz kúshlerdiń bahaların anıqlagandan keyin, reakciyalar anıqlanadı hám ishki kúshlerdiń diagrammaları sızıladı, kesindiler saylanadı hám ádetdegi usılda bekkemlik tekseriledi.
Paydalangan Ádebiyatlar
1. Q.Husanov (2019). Nazariy mexanika (statika, kinematika, dinamika): Oily texhika o'quv yurtlari uchun darslik
2. Q.Husanov (2019). Nfzariy mexanika
3. X. TÓRAYEV Nazariy mexanika Statika va Kinematika