2022 qilmishni kvalifikatsiya qilishda jinoyat tarkibining jinoyat-huquqiy ahamiyati: milliy va xorijiy tajriba abdisattorov Husniddin Bahodir o‘g‘li



Yüklə 131,77 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/12
tarix07.01.2024
ölçüsü131,77 Kb.
#202993
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
qilmishni-kvalifikatsiya-qilishda-jinoyat-tarkibining-jinoyat-huquqiy-ahamiyati-milliy-va-xorijiy-tajriba (1)

Oriental Renaissance: Innovative, 
educational, natural and social sciences 
 
VOLUME 2 | ISSUE 3 
ISSN 2181-1784 
Scientific Journal Impact Factor
 
 SJIF 2022: 5.947 
Advanced Sciences Index Factor 
 ASI Factor = 1.7 
1001 
w
www.oriens.uz
March
2022
 
biri bilan kvalifikatsiya qilinadi. Demak, Rossiya jinoyat kodeksida alohida 
qimmatga ega bo‘lgan hujjatlar va obyektlar jinoyatning maxsus obyekti sifatida 
mustaqil modda bilan qo‘riqlanadi va bu o‘z navbatida qilmishni o‘g‘rilik, talonchilik, 
firibgarlik kabi jinoyatlarni nazarda tutuvchi moddalar bilan qo‘shimcha 
kvalifikatsiya qilishni taqozo etmaydi. 
Moldova davlatining jinoyat qonunchiligini o‘rganganimizda, 
milliy 
qonunchiligimizga o‘xshash jihatlar bilan bir qatorda, muayyan farqlarga ham duch 
keldik. Jumladan, Moldova Jinoyat kodeksida jinoyat tarkibining ahamiyati alohida 
modda bilan mustahkamlangan. Kodeksning 15-moddasiga ko‘ra, “Jinoyatning 
ijtimoiy xavflilik darajasi jinoyat tarkibining elementlari: obyekt, obyektiv tomon, 
subyekt va subyektiv tomonni tavsiflovchi dalillarni tahlil qilish orqali aniqlanadi” 
[8]. Bundan shuni tushunish mumkinki, qilmishni nafaqat jinoyat deb topish, balki 
uning ijtimoiy xavflilik darajasidan kelib chiqib, muayyan modda bilan kvalifikatsiya 
qilish jarayonida ham jinoyat tarkibi elementlari markaziy o‘rin tutadi. Moldova 
Jinoyat kodeksining 17- va 18-moddalarida subyektiv tomonning zaruriy belgisi 
sifatida ayb shakllari, ya’ni qasd va ehtiyotsizlik tushunchalarining mazmuni ochib 
berilgan. Bundan tashqari, xuddi O‘zbekistonda bo‘lgani kabi Moldova Jinoyat 
kodeksida ham murakkab aybli jinoyatlar mavjud bo‘lib, ular “Aybning ikki xil 
shakli orqali jinoyat sodir etish” termini bilan yuritiladi va kvalifikatsiyada bitta 
jinoyat sifatida baholanadi. Moldova Jinoyat kodeksining 19-moddasiga ko‘ra, “Agar 
qasddan sodir etilgan jinoyat mazkur qonunda og‘irroq jazo nazarda tutilgan og‘ir 
oqibatlarga olib kelsa va bu og‘ir oqibatlar jinoyatchining qasdi bilan qamrab 
olinmagan bo‘lsa, bu oqibatlar uchun jinoiy javobgarlik faqat shaxs ijtimoiy xavfli 
oqibatlarni oldindan ko‘rgan, ammo uning yuz bermasligiga asossiz ravishda 
ishonganda yoki ijtimoiy xavfli oqibatlarni oldindan ko‘rmagan bo‘lsa-da, vaziyatga 
ko‘ra ko‘rishi mumkin va lozim bo‘lgandagina kelib chiqadi. Natijada, bu jinoyat 
qasddan sodir etilgan deb hisoblanadi”. Ushbu normaning mazmuni O‘zbekiston 
Respublikasi Jinoyat kodeksi 23-moddasining mazmuni bilan bir xildir. Demak, 
murakkab aybli jinoyatlarni kvalifikatsiya qilish amaliyoti O‘zbekiston va 
Moldovada o‘xshash, deyishimiz mumkin. Jinoyatning umumiy subyekt yoshi 16 
yosh, ayrim jinoyatlar (ularning ro‘yxati Moldova JK 21-moddasining 2-qismida 
keltirilgan) uchun esa 14 yoshdan ham javobgarlikka tortish mumkin. Eng diqqatga 
sazovor jihati shuki, Moldova Jinoyat qonunchiligi yuridik shaxs uchun ham jinoiy 
javobgarlikni belgilagan. Kodeks 21-moddasining 3-qismiga ko‘ra, “Jamoa 
boshqaruviga taalluqli bo‘lmagan yuridik shaxs quyidagi holatlardan birontasi 
mavjud bo‘lganda, jinoiy javobgarlikka tortiladi: 



Yüklə 131,77 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin