28 mavzu: buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari

Buxgalteriya ucheti schyotlarini ko’rinishi quyidagicha. 
D-T Schyotning nomi K-T 
Buxgalteriya hisobining har bir schyoti quyidagi maolumotlarni o’zida 
aks ettiradi: 

Schyotning nomi; 

Debet yozuv; 

Kredit yozuv; 

Oy boshiga qoldiq; 

Oy davomidagi oborotlar; 
Oy oxiriga qoldiq;
 
 
Salpdo-italyancha so’zdan olingan bo’lib, “qoldiq” degan maononi bildiradi. 
Schyotlarning debet va kredit tomonlaridagi oy davomidagi joriy 
yozuvlarning jami “oborot” deb ataladi. 
Schyotlar 
buxgalteriya 
balansi 
moddalariga 
qarab 
ochiladi. 
Buxgalteriya balansining aktiv tomonidagi (xo’jalik mablag’’lari joylashgan) 
moddalarga nisbatan ochilgan schyotlar aktiv deb ataladi. 
Buxgalteriya 
balansining passiv tomonidagi(xo’jalik mablag’’larini tashkil topish 
manbaalari joylashgan) moddalarga nisbatan ochilgan schyotlar passiv deb 
ataladi. 
Esda tuting
 
Aktiv schyotlarning tuzilishi quyidagichadir: 

aktiv schyotlarning boshlangich salpdosi schyotning debet tomonida
ko’rsatiladi; 

mablag’’larni ko’payishi schyotning debet tomonida aks ettiriladi;

mablag’’larni kamayishi schyotning kredit tomonida aks ettiriladi; 

aktiv schyotlarning oy oxiriga qoldig’i schyotning debet tomonida
ko’rsatiladi. 
Debet tomonidagi yozuvlarning jami ( salpdodan tashqari) - debet 
oborot, kredit tomonidagi yozuvlarni jami -kredit oborot deyiladi.

---

18 
 
Aktiv schyotlarni ko’rinishi quyidagicha.
Aktiv schoyt 
Debet Kredit
Salpdo oy 
boshiga 
mablag’’larning mablag’’larning
ko’payishi(+) kamayishi(-) 
salpdo oy 
oxiriga 
Aktiv schyotlarda oy oxiridagi qoldiqni topish uchun, oy boshiga
bo’lgan qoldiqga debet oborot qo’shilib, kredit oborot ayriladi. Buni ushbu 
formula yordamida aks ettirishimiz mumkin: