3 -amaliy mashg’ulot

Кўрсатма 
Қарши кўрсатма 
Ножўя таъсир 
Таъсирнинг 
асосий 
механизмлари 
α –глюкозидаза ингибиторлари
Самарадорсизлик 
ва 
жисмоний 
нагрузка парҳез 
терапиясида
қандли диабет 2-
тури. 
Эркин 
СМ 
самарадорлигининг 
етишмовчилиги. 
Асосий 
инсулин 
терапия 
билан 
биргаликда ҚД 1-
туру
Диабетик 
кома, 
кетоацитоз. 
Ҳожигар циррози. 
Ичакнинг ўткир ва 
сурункали 
яллиғланган 
касалликлари, асосан 
ҳазм 
қилиш 
ва 
сўрилиш 
жараёнларининг 
бузилиш асоратлари. 
Газ 
ҳосил 
бўлишининг ошиши 
билан ошқозон ичак 
тракти патологияси. 
Ярали йўғон ичак 
яллиғланиши (колит) 
Эпигастрал 
абдоминалгия. 
Диспептик ҳолат-
метеоризм, кўнгил 
айниши, 
қусиш, 
диарея. 
Кам ҳолатларда: 
жигар трансаминаз 
фаоллигининг 
ошиши, сариқлик, 
тери тошмалари, 
гиперемия, 
экзантема,эшак 
еми, шиш 
Ичакларда 
глюкоза 
сўрилишининг 
пасайиши 

---

Ичак
ўтказмовчилиги. 
Ремгельд синдроми. 
Қориннинг оқ чизиқ 
чурраси. Сурункали 
буйрак 
етишмовчилиги.
Ҳомиладорлик. 
Кўкрак билан боқиш. 
Akarbozani tayinlash uchun qarshi ko‘rsatmalar ichakning o‘tkir va surunkali 
kasalliklari; turli joylashgan oshqozon ichak trakti churrasi; ichak tuzilishi va 
kavsharlangan kasallikda ichakdagi mavjud passaj buzilishlar hisobalanadi. 
2-turdagi natriy-glyukoza kotransporterlar ingibitori -SGLT-2 
(dapagliflozin,kanagliflozin, empagliflozin). Hozirgi vaqtda Rossiyada berilgan 
dori vositalaridan biri –dapagliflozin ro‘yxatdan o‘tgan. Bu yangi dori vositalari 
SGLT-2 ingibirlariga asoslangan. Buyrakda fil'tratsiyalangan glyukozaning ko‘p 
qismi (90%), SGLT-2 ishtirokida buyrak kanallarining proksimal qismida 
reabsorbsiyalanadi va yana qayta qon oqimiga tushadi. Dapagliflozin buyrakda 
SGLT-2ni ingibirlab, glyukoza reabsorbsiyasini bloklaydi va kuniga o‘rtcha 70 g 
glyukozani chiqarib yuboradi, u insulin sekresiyasi va uning samarasiga bog‘liq 
bo‘lmay QD 2-turi bemorlari qonida glyukoza darajasining pasayishiga sabab 
bo‘ladi. Bu dori vositalarining qo‘shimcha ustunligi shundaki, ular gipoglikemiya 
rivojlanishi xavfini va tana vaznini kamaytiradi. Bu dori vositasi bemorlarga
parhez va jismoniy nagruzkaga qo‘shimcha monoterapiya singari metformin bilan 
kombinasiyalanadi. QD1-turi, diabetik ketoasidoz, buyrak yetishmovchilikning 
o‘rta va og‘ir darajasi (TFT˂60 ml/daq/1,73 m2) yoki buyrak yetishmovchiligining
terminal bosqichi, “halqali”diuretiklar qabul qiluvchi bemorlar yoki aylanuvchi 
qon hajmining pasayishida qarshi ko‘rsatmalar beriladi. 
Kombinasiyalangan qandni pasaytiruvchi dori vositalari. Kombinasiyalangan 
terapiya afzalligi shundaki, bitta dori vositasining yuqori dozasidan ko‘ra, turli 
sinfdagi dori vositalarining o‘rtacha dozasining nojo‘ya samarasi xavfi juda kam 
hisoblanadi. Undan tashqari, kombinasiyalangan terapiya olib borilgan davolashga 
bemorlarning sodiqligiga sabab bo‘ldai. Zamonaviy klinik amaliyotda quyidagi 
tayyor kombinasiyalardan foydalaniladi: glibenklamid va metformin, gliklazid va 
metformin, glimepirid va metformin, vildagliptin va metformin, sitagliptin va 
metformin. 
QD 2-turi bemorlarida qandni pasaytiruvchi terapiya intensifikasiyasi va 
inisiasiyasining umumiy tamoyillari quyidagilar: 
• 
HbA1c individual maqsadli darajasini aniqlash. 
• 
HbA1c ning boshlang‘ich holatida 6,5-7,5% diapazonda maqsadli 
ko‘rsatgichga erishish uchun monoterapiyadan foydalanish kerak bo‘ladi. 
Terapiyani boshlash uchun birinchi qator dori vositalari: metformin, 
dipeptidilpeptidaza IV turi ingibitorlari, GSP-1 agonistlar. Monoterapiya 
samaradorsizligida turli ta'sir mexanizmlari bilan2-3 dori vositasining rasional

---

kombinasiyasini tayinlash joiz; metformin +dipeptidilpeptidaza IV turi ingibitori 
/ GSP-1 agonistlari, metformin +sekretogog (SMDV / glinid, gipoglikemiyaning 
yuqori xavfi ko‘rinishida glibenklamid istisno). 
• 
HbA1c ning boshlang‘ich holatida 7,6-9,0% diapazonda maqsadli
ahamiyati oshishi bilan birdaniga kombinasiyalangan terapiya tayinlanadi 
(yuqoriga qarang). 
• 
HbA1c 9% ortiqrog‘ida insulin yoki boshqa qandni pasaytiruvchi dori 
vositalari bilan prolongirlangan ta'sirli insulin kombinasiyasini tayinlash, 
keyinchalik zarurat bo‘lganda insulin terapiyasi intensifikasiyasini amalga oshirish 
kerak. Glikemik nazoratning maqsadli ko‘rsatgichlariga erishishda insulinsiz
kombinasiyalangan davolashga o‘tkazish imkoniyati bo‘ladi. 
• 
Davolashning har qanday bosqichida 2 yoki 3 ta dori vositasi 
kombinasiyasiga zarurat bo‘lganda insulin qo‘shiladi. 
• 
Qarshi ko‘rsatma bo‘lmaganda 2 yoki 3 dori vositalarining har qanday 
kombinasiyasida metformindan foydalaniladi. 
• 
Davolash samaradorligini baholash HbA1c ko‘rsatgichi asosida har 3 
oyda amalga oshiriladi. 
• 
Laborator nazorat ma'lumotlari bo‘yicha uning samaradorligi belgilari
mavjud bo‘lmaganida avvalgi davolash muolajalari 6 oydan kech bo‘lmay
o‘tkazilish kerak, bemor o‘zini yomon his qilganida sekin amalga oshiriladi.