3- mavzu: O‘zbek tilining leksik qatlamlari Reja: Hozirgi o‘zbek tili leksikasi tarixi. O‘zbek tili leksikasining boyish manbalari

1-topshiriq. Alisher Navoiyning til, so‘z haqidagi hikmatlarini daftaringizga ko‘chirib, ularning mazmunini o‘z so‘zlaringiz bilan izohlang va hikmatlarni yod oling.
2-mashq. Matnni o‘qib, ajratilgan so‘zlar ishtirokida matn mazmuniga mos mustaqil gaplar tuzing.
Kishilar bir-birlari bilan til orqali o‘zaro munosabatda bo‘ladilar, bir-birlariga fikr va istaklarini etkazadilar. Alisher Navoiy tilning faqat insonlarga xos hodisa ekanligini ta’kidlab, «insonni so‘z ayladi judo hayvondin, Bilkim guhari sharifroq yo‘q ondin» deganlar.
Tafakkur va til bir-biri bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan ijtimoiy hodisalardir. Inson nutqi bo‘lmasa, til vositalari bo‘lmasa fikrlash ham bo‘lmaydi. Tafakkur bo‘lmasa, til, nutqning ham bo‘lishi mumkin emas. Tafakkur va til bir-birisiz mavjud bo‘lmasa ham, ular aynan bir xil hodisa emas. Tafakkur botiniy olamning inson miyasida umumlashgan, til bilan ifodalanadigan in’ikosidir. Til esa fikrni ifodalash usuli, uni qayd etish va boshqa kishilarga, avlodlarga etkazish vositasidir. Boshqacha aytganda, til tafakkurning borliq shakli bo‘lsa, tafakkur tilning mazmunidir.
Til milliy madaniyatning shakli sifatida tafakkurning harakati, uning faoliyati natijasida yaratilgan ma’naviy boyliklarni zamon va makonda abadiylashtiradi: Ular doimo bir-birini taqozo qiladi, bir-birining yashashiga va rivojlanishiga ѐrdam beradi.
3-mashq. O‘z va o‘zlashgan qatlamga misollar yozing.


Foydalanilgan adabiyotlar:

1. U.Tursunov va boshqalar. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. 1992. 120 - 126- betlar.

2. SH.SHoabdurahmonov va boshqalar. Hozirgi o‘zbek adabiy tili. Toshkent. O‘qituvchi. 1980.118-120- betlar.
3. O‘zbek tili leksikologiyasi. Toshkent. O‘qituvchi. 1981. 251-258- betlar.
4. SH.Rahmatullayev, N.Mamatov, R.SHukurov. O‘zbek tili antonimlarining izohli lug’ati. Toshkent. O‘qituvchi. 1984.