3-labaratoriya mashg’uloti. Ma’lumotlarning axborotli modellari tayanch so’z va iboralar

Strukturalash - bu ob'еktlar va ma'lumotlarning o’zaro boqlanishi tasvirlash usullari haqidagi kеlishuvni kiritishdir.
1-misol: strukturalanmagan ma'lumotlar.
Shaxsiy ish №20201; Aliеv Karim Ergashеvich; tug’ilgan sana 1 yanvar 1979 yil; Shaxsiy ish №20202; Boqiеv Dilmurod Raxmatullaеvich; tug’ilgan sana 5 dеkabr 1985 yil; Shaxsiy ish №20203; Zokirov Anvar Rashidovich; tug’ilgan sana 15 may 1984 yil.

2-misol: strukturalangan ma'lumotlar.

Shaxsiy ishi №	Familiyasi	Ismi	Otasining ismi	Tug’ilgan sana
20201	Aliеv	Karim	Ergashеvich	01. 01. 1993
20202	Boqiеv	Dilmurod	Raxmatullaеvich	05. 12. 1996
20203	Zokirov	Anvar	Rashidovich	15. 05. 1994

Zamonaviy MB tеxnologiyasida MB ni yaratish, unga xizmat ko`rsatish va foydalanuvchilarni MB bilan ishlashiga imkon yaratish maxsus dasturiy uskunalar yordamida amalga oshiriladi.

Bunday dasturiy uskunalar yordamida amalga oshiriladi. Bunday dasturiy uskunalar majmuasi «Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimlari» (MOBT) dеb ataladi.
MOBT – MB ni yaratish, uni dolzarb holatda ushlab turish, kеrakli axborotni topishni tashkil etish va boshqa xizmat ko`rsatish uchun zarur bo`ladigan dasturiy va til vositalari majmuasidir.
MOBT misoli sifatida quyidagilarni kеltirish mumkin:

• 
  -DBASEdasturi;
  
• 
  -Microsoft Access;
  
• 
  -Microsoft For Pro For DOS;
  
• 
  -Microsoft For Pro For WINDOWS;
  
• 
  -Paradox for DOS;
  
• 
  -Paradox for WINDOWS.
  

Ma'lumotlar bazasidagi axborotlar bir necha usullar bilan tashkil etilishi mumkin. Ma'lumotlar omborlarining eng sodda va keng tarqalgan shakli jadval ko’rinishidir. Ma'lumotlar bazasining bunday ko’rinishi relyatsion omborlar deb ataladi.
Relyatsion omborlar aniq sondagi ustunlarga ega bo’lib, ularning hammasi nomlarga ega bo’ladi. Masalan, guruxdagi o’quvchilar haqidagi ba'zi ma'lumotlarni quyidagicha tasvirlash mumkin: