O‘lchash natijalaridan qo‘pol xatoliklarini ajratish.
Turli sabablarga ko‘ra, o‘lchash natijalarida odatdagilaridan juda ajralib turuvchi kattaliklar ham uchrab qoladi. Ular tasodifiy sonlar va o‘rtacha qiymatdan keskin farqlanib turadi. Bu turdagi tasodifiy xatoliklarning kelib chiqish sabablari aniqlanishi va o‘z vaqtida bartaraf qqilinishi lozim.
Qo‘pol xatolik natijasida kelib chiqqan o‘lchamlar umumiy natijadan olib tashlanishi va o‘lchamlar tasodifiy qiymatlarining asosiy ko‘rsatkichlari va S lar qayta hisoblab chiqilishi kerak.
Qo‘pol xatoliklarni aniqlashning bir nechta mezonlari mavjuddir. Ko‘rilayotgan o‘lcham uchun qo‘pol xatolik deb, absolyut qiymati bo‘yicha 4S miqdordan katta bo‘lgan ( ga nisbatan) og‘ishlar qabul qilinadi, ya’ni
Ko‘rib chiqilayotgan misolda detallarning haqiqiy o‘lchamlari tarqalishi taqsimlanish to‘g‘rito‘rt burchaklaridan tashkil topgan gistogramma bilan juda yaqqol tasvirlanishi mumkin.
Gistogrammani qurish uchun abssissa o‘qi bo‘yicha detal haqiqiy o‘lchamlari taqsimlanishi intervallari millimetrda, qabul qilingan ko‘lamda (masshtabda), ordinata o‘qi bo‘yicha esa shu intervallarga mos keluvchi tarqalish takroriyligi Wf( i) qo‘yib chiqilishi kerak. (1.2-rasm).
Taqsimlanish qonuni to‘g‘risidagi gipotezani tekshirish.
O‘lchash natijalarini to‘liq taxlil qilish va umumlashtirish uchun, empirik natijalarning tasodifiy kattaliklarining uchrash ehtimollari qaysi nazariy tarqalish qonuniyatiga mos kelishini aniqlash zarur. Bu masalani yechish uchun empirik gistogramma shaklidan va unga ta’sir etuvchi parametrlar qiymatlaridan kelib chiqib, gistogrammaning mavjud bo‘lgan, u yoki bu nazariy taqsimlanish qonuniga mosligi to‘g‘risidagi gipoteza oldinga suriladi.
1.1- jadval
Detal o‘lchamlarining taqsimlanishi