3-mаvzu: Ishsizlik iqtisodiy sotsiologiya predmeti sifatida. Ish haqi va migratsiya. Reja

7.Ijtimoiy muhofaza jarayonidagi qarama-qarshiliklar. Ishsizlarni ijtimoiy muhofaza qilish jarayonida asosiy qarama-qarshiliklar quyidagilarda namoyon bo‘ladi: ishsizlik noqulay ijtimoiy- iqtisodiy vaziyat oqibatida kelib chiqadi, aynan shu vaziyatda nafaqa to‘lash ham qiyinlashadi. Shuningdek, jamiyatda ishsizlar salmog‘i qancha katta bo‘lsa, ulardan har birining ijtimoiy muhofazalarning darajasi shuncha past bo‘ladi. Bunday vaziyatda ishsizlar orasida ijtimoiy zo‘rlik kuchayadi. Agar ishsizlarni ijtimoiy muhofaza qilish darajasi ularning soni ortayotgan sharoitda ham yuqoriligicha saqlanib qolsa, u holda ishchilar orasida ijtimoiy zo‘rlik paydo bo‘ladi, faollikka da'vatlanish esa pasayadi. Shuning uchun har qanday holda ham ishsizlik ma'lum bir chegaralarga ega bo‘lishi kerak.
Ishsizlarga nafaqa berishning salbiy tomonlari ham bor. Buni turmush darajasi va nafaqalar miqdori yuqori bo‘lgan mamlakatlarda olib borilgan tadqiqotlardan ham bilib olish mumkin. Darvoqye, bunda ishsizlarning ko‘pchiligi olayotgan ijtimoiy yordam yoki nafaqasiga qanoat qilib, ish topishga intilmaydi, yo bo‘lmasa faqat nufuzli tashkilotlarda ishlashni xohlashadi.
Ishsizlar orasida «o‘z xohishi bilan» va ishlamayotgan «ishlamaslikka majbur bo‘lgan» ishsizlar mavjud. Amaliyotda «o‘z xohishi bilan ishlamayotgan» ishsizlardan qutulish yo‘li qidiriladi: nafaqaga huquqi bor shaxslarning doirasi cheklanadi, to‘lovlarning muddati ham qisqaradi; mehnat birjalarida tavsiya etilgan bir nechta ish joylarida ishlashdan bosh tortgan ishsizlar ro‘yxatdan o‘chiriladi. Ko‘pincha ish staji va sug‘urta badallarini to‘lash muddati katta bo‘lganlarga, nafaqa tayinlanadi. Ishsizlar tizimtik ravishda qayta ro‘yxatdan o‘tish va ularning hyech qaerda ishlamasligi va daromad manbai yo‘qligini ta'kidlashi shart.
Ishsizlar ikkita shartga muvofiq ijtimoiy muhofaza qilinishi:

• 
  majburan ishsizlar qo‘llab-quvvatlanishi, ularning ilgari huquqlari tiklanishi yoki reabilitatsiya qilinishi kerak;
  
• 
  «o‘z xohishi bilan» ishlamayotgan boqimanda va ishyoqmas, ishsizlar esa rag‘batlantirilmasligi kerak.