3-mavzu. Tovar-moddiy zaxiralar hisobi mavzu rejasi: Tovar-moddiy zaxiralar (tmz) haqida tushuncha. Tmz lar hisobining asosiy vazifalari

Доналаб баҳолаш
Ўртача таннарх бўйича ёки AVECO усули;
Биринчи тушум-биринчи харажат, FIFO усули
Охирги тушум-охирги харажат, LIFO усули

---

Bu narsa hisobot oyi davomida sarflangan materiallarga to‘g‘ri keladigan transport-
tayyorlov xarajatlarini aniqlab hisobdan chiqarish uchun zarur. 
Sarflangan materiallar qaysi hisobvaraqlarga o‘tkazilgan bo‘lsa, transport-tayyorlov 
xarajatlari summasi ham shu hisobvaraqlarga yoziladi. Haqiqiy tannarxning rejadan oshish 
ulushini topish va hisobga olish ham shu tartibda bajariladi. Bu yerda farq shundaki, 
og‘ishish (tejalgan yoki ortiqcha xarajat) bo‘lishi mumkin. Ortiqcha xarajat transport-
tayyorlov xarajatlariga o‘xshab, reja tannarxini ko‘paytiradi, tejalgan summa esa uni 
kamaytiradi. Tejalgan summa minus yoki qizil storno bilan yoziladi. 
Materiallarni tayyorlash va xarid qilishni hisobga oluvchi schyotlarning bog‘lanishi 
№
Xo‘jalik muomalalarining mazmuni
Schyotlarning 
bog‘lanishi
Debet
Kredit
1 
Tovar moddiy qiymatliklarini tayyorlash va yetkazib 
berish jarayonida yordamchi ishlab chiqarish tomonidan 
ko‘rsatilgan xizmatlarning hisobdan chiqarilishi 
1510 
2310 
2 
Mol yetkazib beruvchilardan materiallar olindi 
1510 
6010 
3 
Mol yetkazib beruvchilarga materiallarning kamomad 
summasi bo‘yicha da’vo bildirildi 
4860 
1510 
4 
Materiallarni xarid qilishdagi turli tashkilotlarning 
xizmatlari summasi 
1510 
6990 
5 
Omborga kelib tushgan moddiy qiymatliklarning kirim 
qilinishi 
1010-1090, 
2910-2990 
1510 
6 
O‘stirishga va boquvga kelib tushgan hayvonlarning 
kirim qilinishi 
1110, 1120 
1510 
7 
Farq summasining hisobdan chiqarilishi: 
a) kelib tushgan moddiy qiymatliklarning haqiqiy 
tannarxi hisob bahosidan past bo‘lganda; 
b) kelib tushgan moddiy qiymatliklarning haqiqiy 
tannarxi hisob baholaridan yuqori bo‘lganda; 
1510 
1610 
1610 
1510