3-mavzu. Xo’jalik operatsiyalarida ikkiyoqlama yozuv reja: Buxgalteriya hisobi schyotlari, ularning tuzilishi va turkumlanishi

So = Sb + Do - Ko
Xo‘jalik mablag‘larining manbalarini aks ettiruvchi passiv schyotlarning ko‘payishi kreditda, kamayishi esa debet tomonida ko‘rsatiladi:


Debet PASSIV SCHYOT Kredit

	s	Boshlang‘ich saldo (Sb)
	Mablag‘larning kamayishi	Mablag‘larning ko‘payishi
(Do) Debet oborot		(Ko) Kredit oborot
		Oxirgi saldo (So)

Oxirgi qoldiq quyidagicha topiladi: So = Sb + Ko - Do

Shuni ta'kidlab o‘tish joizki, kontr-aktiv schyotlar xususiyati xuddi passiv schyotlar, kontr-passiv schyotlar xususiyati esa aktiv schyotlar xususiyati kabidir.
Tranzit schyotlar xususiyatiga keladigan bo‘lsak, ular daromadlarni hisobga olish uchun mo‘ljallangan bo‘lsa-xuddi passiv schyot kabi talqin etiladi. Agarda xarajatlarni hisobga oluvchi tranzit schyotlar bo‘lsa aktiv schyotlar kabi ishlatiladi.
Tranzit schyotlar tarkibida bo‘lgan ikkita taqqoslovchi schyotlar xususiyati umuman boshqacha, ularni quyidagi chizmada ko‘rishimiz mumkin:

Debet
9200
Kredit
Debet
9900
Kredit

Aktivlarning chiqib ketishidan xarajatlar

Aktivlarning chiqib ketishidan daromadlar

Xarajatlarning yakuniy moliyaviy natijaga hisobdan chiqarilishi yoki xarajatlarni
hisobga oluvchi tranzit schyotlarning yopilishi
Daromadlarning yakuniy moliyaviy natijaga hisobdan chiqarilishi yoki daromadlarni hisobga oluvchi tranzit schyotlarning yopilishi