Tuproq nima? U tog‘ jinsimi yoki organik moddami? Uni faqat tog‘ jinsi deb ham, faqat organik modda deb ham bo‘lmaydi. U yemirilgan tog‘ jinsi zarralaridan va gumus (chirindi)dan iborat. Tuproqda bulardan tashqari suv, havo va turli xil tirik organizmlar bo‘ladi. Tuproq tarkibida millionlab mikroorganizmlar mavjud. Mikroorganizm juda mayda, ko‘zga ko‘rinmaydigan jonivordir. Ular tuproqqa tushgan organik qoldiqlarni tezda chiritib, gumusga aylantiradi. Tuproqni unumdor qiladi. Tuproqda yana chuvalchanglar, qo‘ng‘izlar, turli hasharotlar yashaydi. Tuproqda chirindi qanchalik ko‘p bo‘lsa, u shuncha unumdor hisoblanadi. Eng unumdor tuproq – qora tuproq. Bunday tuproq o‘t ko‘p o‘sadigan dasht yerlarda tarqalgan. Mamlakatimizda cho‘l sur tuproqlari va bo‘z tuproqlar ko‘p. Ularni sug‘orib, o‘g‘it solib, yaxshi parvarish qilinsa, mo‘l hosil beradi.
