3-mavzu: Yo‘l belgi guruhlari

10- mavzu: Transport vositalaridan foydalanishni 
taqiqlovchi shartlar. 
Tayanch iboralar. Tormoz tizimi bo‘yicha taqiqlangan shartlar. Boshqaruv qurilmasi va 
tashqi yoritgichlar bo‘yicha taqiqlangan shartlar. Oyna tozalagich, shinalar va yurgizgich bo‘yicha 
taqiqlangan shartlar.
Transport vositalaridan foydalanishni taqiqlaydigan shartlar YHQ- ning 3-ilovasida berilgan 
bo‘lib, 7 bobni o‘z ichiga oladi: 
1-bob. Tormoz tizimi bo‘lib, 7 band; 
2-bob. Boshqaruv qurilmasi. 4 band; 
3-bob. Tashqi yoritgichlar. 4 band; 
4-bob. Oyna tozalagich va oyna yuvgichlar. 2 band; 
5-bob. Shinalar. 7 band; 
6-bob. Yurgizgich (motor). 5 band; 
7-bob. Transport vositasi tuzilishining bo‘lak qismlari. 15 band. 
1-bob. 1-bandi. Tormoz tizimining tuzilishi o‘zgartirilsa, ishlab chiqaruvchi korxona talablariga 
mos kelmasa, yoki transport vositasining shu turida ko‘zda tutilmagan tormoz suyuqligi yoki 
boshqa qismlar qo‘llanilsa, transport vositasidan foydalanish taqiqladi; 
2-band. Tormoz tizimining samaradorligi me’yorlarini belgilaydi, ya’ni transport vositalarining
turiga qarab tormoz yo‘li me’yorlari o‘rnatilgan. Ular ta’minlanmasa transport vositasidan 
foydalanish taqiqlanadi. 
3-band. Gidravlik tormoz uzatmasining zichligi buzilgandagi va havo siquvchi moslamada 
germetik yo‘qolgandagi holat; 
5-band. Tormoz uzatmasidagi havo bosimini o‘lchaydigan asbob (manometr) ishlamagandagi 
holat; 
6-band. To‘xtab turish tormoz tizimi transport vositasini harakatsiz holatda ushlab tura 
olmagandagi holat, ya’ni:

To‘la vazndagi transport vositalarini 16% dan kam bo‘lmagan qiyalikda. 

Aslahalangan yengil avtomobillar va avtobuslar 23% dan kam bo‘lmagan qiyaliklarda. 
- Aslahalangan holatdagi yuk ulovlari va avtopoezdlarni
7-band. Qulflovchi moslama to‘xtatib turish tormoz tizimining dastagi (richagi)ni ushlab tura 
olmagandagi holat; 
2-bob. 1-band. Boshqaruvchi qurilmasidagi eng katta lyuftni bo‘lgandagi holat. ya’ni: 

yengil avtomobillar va mikroavtobuslar 10° 

Yuk avtomobillari 25° 
2-band. Boshqaruv qurilmasidagi qismlar tuzilishida ko‘zda tutilmagan sezilarli o‘zgarishlar 
bo‘lgandagi, rezbali birikmalar tegishli ravishda mustahkamlanmagan holatlar; 
3-band. Boshqaruv qurilmasining tuzilishida ko‘zda tutilgan kuchaytirgich nosoz bo‘lsa yoki 
umuman bo‘lmagandagi holat; 

---

- 19 - 
4-band. Bosharuv qurilmasida nuqsonli qisimlardan foydalanish holat; 
3-bob. 1 band. Tashqi yoritgichlar soni, turi, joylashuvi va ishlash tartibi transport vositasining 
tuzilishi talbiga mos kelmasa taqiqlanishi berilgan. 
2-band. Yorituvchi fara nurini yo‘nalishi buzilgandagi holat; 
3-band. Agar tashqi yoritgichlar va nur qaytargichlar belgilangan tartibda ishlamayotgan yoki 
ifloslangan holat; 
4-band. Yoritish asboblarida nur sochuvchi bo‘lmasa yoki mos kelmaydiganidan 
foydalanilgandagi holat. 
4-bob. 1-band. Oyna tozalagich belgilangan tartibda ishlamayotgandagi holat; 
2-band. Transport vositasining tarkibida ko‘zda tutilgan oyna yuvgich ishlamayotgandagi holat; 
5-bob, 1-band. Transport vositalarining shinalari naqshlari qoldiq izlarining me’yorini 
belgilaydi, ya’ni:

yengil avtomobillarda, 1,6mm dan kam. 

YUk avtomobillarida 1,0mm dan kam, 

Avtobuslarda 2,0m dan kam. 

Mototsikl va mopedlarda 0,8mm dan kam bo‘lmasligi kerak. 
2-band. Shinalarning ba’zi joylari shikastlangandagi holat; 
3-band. Qo‘shaloq shinalar orasida xavf-xatar tug‘diruvchi begona jismlar kirib qolgandagi 
holat; 
4-band. Shina o‘lchamlari yoki unga cheklangan og‘irlik transport vositasining turiga mos 
kelmagandagi holat; 
5-band. Transport vositasining bitta o‘qiga diagonal va radial, shuningdek, har xil naqshli 
shinalar o‘rnatilgan bo‘lgandagi holat; 
6-band. Shaharlararo qatnaydigan avtobusning oldingi o‘qiga naqshi qayta tiklangan shina, 
boshqa o‘qiga esa ikkinchi marta ta’mirlash yo‘li bilan tiklangan shina o‘rnatilgandagi holat; 
7-band. Yengil avtomobillar yoki avtobuslarning oldingi o‘qiga ikkinchi marta ta’mirlash yo‘li 
bilan tiklangan shinalar o‘rnatilgan bo‘lgandagi holat; 
6-bob. 1-band. Ishlatilgan gazlardagi zaharli moddalar me’yoridan ortiq bo‘lsa. 
2-band. Yonilg‘i uzatish tizimi jips(zich)ligi bo‘lmasa. 
3-band. Radio to‘lqinlaridagi shovqinni so‘ndiruvchi moslamalar bo‘lmasa. 
4-band. Ishlatilgan gazlarni chiqarish tizimi buzuq bo‘lsa. 
5-band. DAN organi ruxsatisiz yurgizgich tuzilishiga o‘zgartirish kiritilgan bo‘lsa boshqa 
turdagi yonilg‘i ishlatish uchun qo‘shimcha moslama va jixozlar o‘rnatilgan bo‘lsa, bunday TV 
laridan foydalanishni taqiqlanishini izohlaydi.

---

- 20 -