4 informasiya c?Miyy?Tinin monitorinqi movcud probleml?R v? Onlarin h?Lli yollari

İ

NSAN RESURSU

T

ə

hsill

ə

ba

ğ

lı indikator

Ali t

ə

hsill

ə

ba

ğ

lı indikator

TELEKOMMUN

İ

KAS

İ

YA 

İ

NFRASTRUKTURU

Stasionar telefon 

ə

laq

ə

sinin dayanıqlılıq indikatoru

Mobil 

ə

laq

ə

indikatoru

ŞƏ

B

Ə

K

Ə

RESURSLARINDAN 

İ

ST

İ

FAD

Ə

Şə

b

ə

k

ə

resurslarından istifad

ə

indeksi

Ə

halinin savadlılı

ğ

ı indikatoru

T

ə

l

ə

b

ə

indikatoru

T

ə

hsil alanlarla ba

ğ

lı indikator

T

ə

l

ə

b

ə

l

ə

rin 

İ

KT savadlılı

ğ

ı indikatoru

Kompyuterl

ə

i

ş

l

ə

m

ə

bacarı

ğ

ı indikatoru

Ə

halinin kompyuterd

ə

n i

ş

m

ə

qs

ə

dil

ə

istifad

ə

si indikatoru

Kompyuter hazırlı

ğ

ı indikatoru

Evd

ə

kompyuter

ə

sahib olma indikatoru

İ

nternetd

ə

n münt

ə

z

ə

m istifad

ə

indikatoru

Elektron poçtdan istifad

ə

indikatoru

Kompyuter t

ə

minatı indikatoru

İ

nternet

ə

kommutasiyalı kanalla çıxı

ş

imkanı indikatoru

İ

nternet

ə

geni

ş

zolaqlı kanalla çıxı

ş

imkanı indikatoru

M

ə

i

şə

td

ə

internet

ə

geni

ş

zolaqlı kanalla çıxı

ş

imkanı indikatoru

---

İnformasiya cəmiyyəti problemləri, №2, 2010 

 

 

       www.jpis.az                                                                      33 

 

icra  hakimiyyəti  orqanlarında  elektron  texnologiyaların  istifadə  səviyyəsinin 

müəyyənləşdirilməsi,  reytinqlərin  hazırlanması  üçün  metodikalar  işlənilir.  Reytinqlərin 

hazırlanması  icra  hakimiyyəti  orqanlarında  sorğuların  keçirilməsi,  veb-saytların 

monitorinqi əsasında aparılır. 

E-dövlətin monitorinq sisteminin konseptual əsasları 

İnformasiya  cəmiyyətinin  qurulması  dövlət  siyasətinin  əsas  prioritetlərindən  biri 

kimi qəbul edilir. Bu siyasətin əsas vəzifələrinə insan resurslarının inkişafı, vətəndaşların 

məlumat  almaq,  onu  yaymaq  və  istifadə  etmək  hüquqları,  sosial  və  intellektual 

potensialının  möhkəmləndirilməsi,  vahid  milli  elektron  informasiya  məkanının 

formalaşdırılması,  milli  İKT  məhsullarının  istehsalı,  informasiya  təhlükəsizliyinin  təmin 

edilməsi,  qlobal  informasiya  fəzasına  inteqrasiya,  ölkənin  elektron  geriliyinin  aradan 

qaldırılması, şəffaf dövlət və yerli özünüidarəetmənin,  e-dövlətin formalaşdırılması və s. 

kimi mühüm məsələlər daxildir.  

İC-nin  transformasiyalı  inkişafı  prosesində  e-dövlətin  formalaşdırılması  əsas 

komponentlərdən  biridir  və  müvafiq  inkişaf  strategiyasının  həyata  keçirilməsinin  baza 

indikatorlarından  hesab  olunur.  İC-nin  qiymətləndirilməsi  və  mövcud  vəziyyətin  analiz 

olunması baxımından e-dövlətin monitorinq sisteminin yaradılması mühüm məsələdir. 

Ümumiyyətlə,  dövlət  idarəetmə  konsepsiyası  kimi  e-dövlət    -    normativ-hüquqi 

bazanın, büdcə gəlirlərinin və xərclərinin formalaşdırılması prinsiplərinin dəyişdirilməsi, 

elektron  sənədlərə  və  reqlamentlərə  legitim  statusun  verilməsi,  dövlət  idarəçiliyində 

islahatların  aparılması  və  e-hökumətin  uğurlu  fəaliyyəti  üçün  zəruri  olan  tədbirlər 

toplusudur.  Bu  mənada  e-dövlətin  qurulması  üçün  bir  sıra  problemlərin  (texnoloji, 

normativ-hüquqi  baza,  kadrların  təhsili,  elmi  və  s.)  həll  olunması  vacib  məsələlərdən 

biridir. 

E-dövlət  quruculuğu  prosesində  qarşıya  çıxan  əsas  məsələlər  e-dövlətin  tərkibinə 

daxil  olan  hər  bir  qurumun  fəaliyyət  planına  daxil  edilməli,  bu  prosesin  menecmenti 

həyata keçirilməli, fasiləsiz və ya müəyyən dövrlər üzrə monitorinqi aparılmalı, bununla 

yanaşı,  e-hökumətin  baza  və  spesifik  (subyektlərin  fəaliyyətini  nəzərə  almaqla) 

indikatorlar sistemi işlənilməlidir. 

E-hökumətin  formalaşdırılması  ilə  bağlı  qəbul  edilmiş  dövlət  proqramlarında                  

e-hökumət  anlayışına  aydınlıq  gətirmək  məqsədi  ilə  qeyd  edilir  ki,  e-hökumət,  ondan 

daha geniş olan e-dövlət ideyasının tərkib hissəsidir və əsasən, hökumət sektorunu əhatə 

edir  [14,18-21].  Bu  baxımdan,  layihələrin  icrası  zamanı  “E-hökumət”  anlayışı  hüquqi 

nöqteyi-nəzərdən çaşqınlıq yaradır. E-hökumətin, dövlət hakimiyyətinin bütün qollarını – 

icra,  qanunvericilik  və  məhkəmə,  həmçinin  bələdiyyə  orqanlarını  əhatə  edib-etmədiyi 

aydın  olmur.  Bu  isə,  təbii  ki,  İC-nin  indikatorlar  sisteminin  işlənilməsi,  eləcə  də, 

monitorinq  sisteminin  yaradılmasında  çətinliklər  yaradır  və  real  vəziyyətin 

monitorinqinin aparılmasına imkan vermir. Bu da, heç şübhəsiz ki, ölkə üzrə formalaşan 

İC çərçivəsində rəqəmsal fərqliliklərin yaranmasına səbəb olacaqdır.