4-mavzu. Bronxitlar. Etiopatogenezi, tasnifi va davolash usullari, mezonlari. Profilaktik choralari



Yüklə 465,73 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə6/6
tarix29.12.2021
ölçüsü465,73 Kb.
#48512
1   2   3   4   5   6
nazariya

Dif.diagnostikasi  respirator  allergoz,  bronxial  astma,  nafas  yo’llari  yot  jismlari 

bilan, mukovissedoz, o’pka va bronx anomaliyalari bilan o’tkaziladi.  



 

Tablitsa 1 



O’tkir  oddiy  bronxit,  obstruktiv  bronxit,  bronxiolit,  bronxopnevmoniyalar 

differensial diagnostikasi. 

Simptomlar 

Oddiy 

bronxit 

Obstruktiv 

bronxit 

Bronxiolit 

Bronxopnev

moniya 

Tana 

temperatura si 

Ko’p  xollarda 

subfebril  yoki 

norma  


Ko’p xollarda subfebril yoki norma 

yoki 


febril 

(mikoplazmali 

va 

adenovirusli infeksiyada) 



Subfebril yoki 

ko’p  xollarda 

febril, 

uzoq 


saqlanadi. 


Intoksikatsiya 

Kuzatilmaydi 

yoki 

sust 


rivojlangan, 

tez 


utib 

ketadi. 


Oddiy 

bronxitga 

nisbatan 

kuchlirok, qisqavaqtli. 

Kuchli 

kasallik 

dinamikasiga 

qarab 


kuchayadi, 

asoratlangand

toksikoz 



rivojlanadi  

Yo’tal 

Yo’tal 


produktiv, 

shilliq 


balg’am bilan. 

Yo’tal 


quruq, 

ko’p 


emas, 

balg’ame 

yopishqoq 

qiyin kuchadi. 

Yutal xurujsimon, 

spastik 


«oberton»li 

Balg’am  shilliqli 

kam,kiyin 

ajraladi.  

Yo’tal 

quruqdan 

boshlanib, 

namga 


aylanadi. 

Balg’am 


shilliq 

yiringli.  



Xansirash 

Bo’lmaydi  

YOrdamchi 

muskullar 

ishtirokida 

ekspirator 

xansirash. 

YOrdamchi 

muskullar 

ishtirokida 

ekspirator 

xansirash.  Ba’zan 

asfiksiya 

xuruji 


va apnoe. 

Xansirash 

aralash 

yordamchi 

muskullar 

ishtirokida, 

puls  va  nafas 

farqi 


kamayadi  va 

peroral 


sianozlar 

kuzatiladi 



Ko’krak  qafasi 

shakli 

O’zgarmaydi.  Ko’krak kafasi dimlanadi.  

O’zgarmaydi 

Nisbatan 

yaqqol. 

perkussiya 

va 

palpatsiya 

YAqqol 


bo’lmagan 

kuticha 


tovushi  yoki 

normal  o’pka 

tovushi. 

Qutichasimon 

tovush. 

Kutichasimon 

tovush,yurak 

tonlarining 

qisqarishi Jigar va 

taloq kattalashuvi 

YAllig’langan 

uchoq 


soxasida 

o’pka 


tovushining 

qisqarishi. 

boshqa 

soxalarda 

qutichasimon 

tovush,  ovoz 

dirillashining 

pasayishi. 



auskultatsiya 

Dag’al  nafas, 

quruq, 

o’rta 


va 

yirik 


Dag’al 

nafas 


quruq 

xushtaksimon, 

Nafas 

chiqarish 



chuziluvchan 

xushtaksimon 

Sustlashgan 

nafas, 


qattiq 

bronxial 




pufakli 

nam 


xirillashlar 

diffuz, 


yo’talganda 

o’zgaruvchan. 

o’rta  va  yirik 

ba’zan  mayda 

pufakli 

nam 


xirillashlar 

yo’talganda 

o’zgaruvchan, 

dinamikasi 

ijobiy.  

Upkada 


diffuz 

tarkok 


mayda 

pufakli 


nam 

xirillashlar 

va 

krepitatsiyalar 



nafas  olganda  va 

chiqarganda  xam 

dinamikasi 

nisbatan 

konikarli. 

nafas, 


Bronxofoniya, 

farqi  uchoqli 

simptomatika

ning  bo’lishi, 

5-6 

kun 


davomida 

stabil 


o’zgarishsiz  

Periferik 

qon 

ko’rsatkichi 

Leykopeniya, 

limfotsitoz, 

SOE 


(15-17 

mmG’chas) 

norma 

yoki 


bir 

oz 


tezlashgan 

Leykopeniya, 

limfotsitoz, 

SOE 


(15-17 

mmG’chas) 

norma  yoki  bir 

oz tezlashgan 

Leykopeniya, 

limfotsitoz,  SOE 

(15-17 

mmG’chas) 

norma yeki bir oz 

tezlashgan  

YAllig’lanish 

reaksiyasi 

yaqqol: 

leykotsitoz 

neytrofillarni 

chapga 


siljishi,  SOE 

(bolee 


20mmG’chas) 

tezlashishi. 

Anemiya 

rivojlanishi. 



Rentgenologik 

ko’rsatkichlar 

Perivaskulyar 

va 

peribronxial 



infiltratsiya 

xisobiga 

bronxtomir 

rasmining 

kuchayishi, 

o’pka 


ildizining 

kengayishi 

O’pka 

dimlanishi, 



bronxtomir 

rasmining 

kuchayishi 

O’pka dimlanishi, 

bronxtomir 

rasmining 

va 

o’pka 


rasminingkuchayi

shi, 


tez 

utib 


ketuvchi 

atelektazning  va 

interstitsial 

shishning bo’lishi 

O’chokli, 

segmentar, 

bo’lakli 

soyalarning 

bo’lishi. 

 

Klinikasi.

2

 Bronxitni  asosiy  simptomi  yo’tal  bo’lib,  kasallik 

boshlanishida quruq, ba’zan davomli ko’krakda og’riq bilan  kechadi. Ikkinchi 

haftalarda  yo’tal  yumshab,  bemor  shilimshiq,  shilliq  -  yiringli  balg’am  ajrata 

boshlaydi.  Perkussiya  tovushi  o’zgarmagan  bo’ladi,  ba’zan  o’pkani 

bo’rtishida  korobkaga  oid  tovush  eshitiladi.  Auskultatsiyada  quruq  yoki 

yirik  va  o’rta  kalibrli  nam  xirillashlar  eshitiladi.  Agarda  patologik  jarayonga 

mayda  bronx  va  bronxiolalar  ham  qo’shilsa,  mayda  pufakchali  xirillashlar 

paydo  bo’lib,  ular  soni  yo’talganda  ko’payadi.  Bronxit  asosan  ikki 

tomonlama 

bo’lib, 

ba’zan 


bir 

tomonlama 

ham 

bo’lishi 



                                                           

2

Болаларкасалликлари. Даминов К.А. 2010   стр.151 




mumkin.Rentgenologik  o’zgarishlar  bo’lmasligi  mumkin,  ammo  ko’pincha, 

ayniqsa  erta  yoshdagi  bolalarda  bronx  -  qon  tomirlar  ko’rinishini  ikki 

tomonlama  bir  meyorda  kuchayishi  kuzatiladi.  Jahon  sogliqni  saqlash 

tashkiloti  kriteriyasi  bo’yicha,  agarda  balg’amli  xo’l  yo’talni  yil  davomida 

3  oy  yoki  undan  ko’p  davom  etishi  ketma  -  ket  ikki  yil  davomida saqlanib 

turishi surunkali bronxitga xosdir. 



Obstruktiv  (spastik)  bronxit.  Bunda  ham  bronxitga  xos  simptomlar 

kuzatiladi,  ammo  obstruktiv  sindromlar:  ekspirator  nafas  qisish,  ko’krak 

qafasini  bo’rtirib  turishi,  perkussiya  tovushini  korobka  tovushiga  oid 

bo’lishi,  nafas  chiqarishii  cho’zilishi  va  bunda  xushtaksimon  xirillashlarni 

eshitilishi  juda  rivojlangan  bo’ladi.  Bunda  bronx  yo’llarida  yallig’lanish 

infiltratsiyasini,  ko’p  mikdorda  shilliqli  suyuqliklar  va  shishni  paydo 

bo’lib,  bronx  yo’llarida  turib  qolishi  obstruksiyani  paydo  bo’lishiga  olib 

keladi.  Agarda  bunda  bronx  yo’llari  butunlay  berkilsa,  o’pkaning  o’sha 

segmenti  yoki  bo’lagida  xriplar  yuqolib,  nafas  tovushlari  juda  pasayadi  yoki 

umuman eshitilmaydi. 

Bolalarda  bronxitlar 2 ta  guruxga birlamchi  va  ikkilamchi  bronxitlarga  

bo’linadi.Birlamchi  bronxitlar shunday  kasallikki  bunda  patologik jarayon faqat 

bronxga  ta’sir etadi.Ikkilamchi  bronxitlar kelib chiqish  asosida  biron bir  

kasallik yotadi.Klinik  kechish  xarakteriga : qarab bronxitlar quyidagi  turlari  

farqlanadi. 

O’tkir bronxit

3

-ko’pincha O’RVI sini  asorati  sifatida  uchrab,bronxial 

obstruktsiya belgilarisiz kechadi.Bir yoshgacha  bolalarda bronxitni xlamidiy 

infektsiyasi  chaqiradi.Maktabgacha  va  maktab yoshidagi bolalarda  mikoplazma 

infektsiyasi  chaqirib uning farqi nam  xirillashlar  asimmetriyasidadit,bundan  

tashqari yuqori  nafas  yo’llarida  kataral  belgilarni  kamligi,ko’z  konyuktivasini 

qizarishi ajratmalarsish  o’tishi  bilan  xarakterlanadi. 

  

                                                           



3

Болаларкасалликлари. Даминов К.А. 2010   стр.151 




Rejim — istima kirganda 2-3 kun yotoq rejim, istima tushguncha. 

Dieta  sut  maxsulotlari  beriladi,  sho’r  va  yuqori  allergik  maxsulotlar  berilmaydi. 

Ovqat  vitaminlarga  boy  ,  tez  xazm  bo’lishi  kerak.  Istimada  ko’p  miqdorda 

suyuqliklar berish kerak. 

Spesifik  terapiya:  ORVI  da  leykotsitar  interferon  xar  1,5-2  soatda  0,25  ml  dan 

burunga  tomiziladi.  Bu  terapiya  kasallikning  birinchi  2  kunida  effekt  beradi. 

Interferon aerozolda xam qo’llaniladi (1000-3000 yeD dan kuniga 2 maxal 3-5 kun 

davomida).  Ko’rsatma  grippning  og’ir  neyrotoksikoz  bilan  kechishida 

qo’llaniladi.Arbidol  kattalarda  va  maktab  yoshidagi  bolalarga  tavsiya  qilinadi. 

Istimaga  qarshi  preparatlarni  tavsiya  qilinganda  ularning  boshqa  ta’sirlari  xaqida 

xam o’ylash kerak. 

Yo’talga qarshi preparatlar 

 2 gruxga bo’linadi: yo’tal to’xtatuvchi va balg’am ko’chiruvchilarga. 

Yo’tal to’xtatatuvchilarga, markaziy ta’sir qiluvchi narkotik preparatlar: 

 (Kodein,  Dionin,  Morfin  va  b)  kiradi,  yo’tal  markazi  qo’zg’aluvchanligini 

susaytiradi, nafas markazini, reflekslarni susaytiradi, ichaklar atoniyasini chaqiradi 

va uyquchanlik effektiga ega, shuning uchun pediatriyada qo’llanilmaydi. 

Markazga  ta’sir  qiluvchi  nonarkotik  (Sinekord,  Glauvent,  Glautsin),  ular  yo’talga 

qarshi va spazmolitik ta’sirga ega bo’lib, nojo’ya ta’sirga ega emas. 

Periferik  ta’sir  qiluvchi  preparatlar  (maxalliy  anestetiklar  —Lidokain  va  aralash 

ta’sirli — Libeksin), yo’tal reseptorlari sezuvchanligini pasaytiradi. Bu preparatlar 

simptomatik ta’sirga ega bo’lib, qiyin va yopishqoq yo’talda tavsiya qilinadi. 

Erta  yoshli  bolalarga  Sinekord  (butamirat  sitrat)  kuniga  3-4  marta  tomchilarda:  2 

oylikdan  1  yoshgacha  —  10  tomchi,  1  yoshdan  3  yoshgacha  —  15  tomchi,  3 

yoshdan kattalarga — 25 tomchi tavsiya qilinadi. 

Siropi  3  yoshdan  6  yoshgacha  —  5  ml,  6-12  yoshda  —  10  ml,  12  yosh  va 

kattalarga — 15 mldan kuniga 4 mahal tavsiya qilinadi. 

 Libeksin (Glibeksin) 1G’4 va 1G’2 tabletkadan 3-4 mahal kuniga tavsiya qilinadi 

(tabletka 0,1 g). Bu preparatlarni extiyokorlik bilan tavsiya qilinadi, chunki yo’tal 

ximoya  funksiyasini  bajarib,  agar  yo’tal  to’xtatilsa  balg’am  yig’ilib,  obstruksiya 

kuchayishiga va bakterial infeksiya qo’shilishiga sabab bo’ladi.  

  

4 Tablitsa  

Balg’am ko’chiruvchi preparatlar xususiyatlari 

Preparatlar 

Sekretolitik ta’sir 

Sekretomotor 

ta’sir 

Dezinfeksiyalov

chi 

ta’sir 


yeystvie 

Natriya benzoat 

QQ 


Ammoniya xlorid 

QQQ 


Kaliya yodid 

QQQ 

QQ 


QQ 

Bromgeksin 

QQ 





Terpingidrat 

QQ 


QQ 


Likorina gidroxlorid 

QQ 


Termopsis 





N-atsetilsistein 

QQ 





Mukodin 

QQ 


Pertussin 





Koren ipekakuano’ 

QQ 



Koren alteya, mukaltin 





Koren  solodki  (lakrichno’y 

koren) 




Eleksir grudnoy 



List podorojnika 





List mat-i-machexi 



Plod anisa 





Balg’am  ko’chiruvchilar  mukoprotektor  (nafas  yo’llari  shilliq  qavati 

regeniratsiyasini yaxshilaydi) va mukolitik (balg’am ajralishini stimulyatsiya qiladi 

va yumshatadi) ta’sirga ega.  

Noana’naviy tibbiyot uslublarini qo’llash. 

 Yo’talga  qarshi  o’tli  damlama  va  tindirmalarga  quyidagilar  kiradi:  altey  ildizi 

(mukaltin tayorlanadi), podorojnik barglari, mat-i-machexa barglari, termopsis o’ti, 

plod anisa, sosna shishkasi, berezovo’ye pochki. 

Pertussin (ekstrakt chabresa, timyana, kaliya bromid).  

Bronxit  boshlanishida  altey  ildizi  damlamasi  (3-4  g  100  ml  suv,  1,0  g  natriya 

benzoat,  2,0  ml  nashato’r-anis  tomchisi  va  1,5  g  kaliya  yod)  1  choy  qoshiqdan 

(maktabgacha  bolalarga),  desert  (kichik  maktab  yoshiga)  yoki  osh  qoshig’idan  (d 

12yoshdan kattalarga) 6-8 mahal kuniga tavsiya qilinadi.  

Ta’biiy preparatlar. 

 Evkabal  variantlari:  Evkabal  balzam  S  (evkalip  va  xvoy  yog’i  aralashmasi) 

balg’am ko’chiruvchi bo’lib, ko’krak qafasini artish va vannalarga qo’shilib, vanna 

qilishlarda qo’llaniladi.  

Evkabal-tomchi  yo’talga  qarshi  (ekstrakt  rosyankasi  va  timyan  suyuqligi)  3-5 

yoshga  3-5  tomchidan  3  mahal  kuniga,  5-7  yoshga  —  5-10  tomchidan  3  mahal 

kuniga, maktab yoshiga —15-20 tomchidan 3 mahal kuniga tavsiya qilinadi. 

 Evkabal-sirop  yo’talga  qarshi  (  podorojnik  va  timyan  ekstrakti)  Erta  yoshli 

bolalarga  1  choy  qoshig’ida,  maktabgacha  —  desert  va  maktab  yoshida  —  osh 

qoshig’ida 3 mahal kuniga tavsiya qilinadi.  



Kompleks fitopreparatlar:  

Bronxikum  (tindirma  grindelin,  pervotsvet  tomiri,  polevoy  sveta  ildizi,  koro’ 

kvebraxo,  timyan),  bronx  bezlarining  sekresiyasini  kuchaytirib,  sekret 

yopishqoqligini, shilliq qavat shishini va spazmini kamaytiradi. Bronxikum tomchi 

i eleksir ko’rinishida chiqariladi. Bronxikum tomchi 1-3 yoshda 10 tomchidan, 3-6 

yoshga  —  15  tomchidan  va  6  yoshdan  14  yoshgacha  20  tomchidan  issiq  xolda  6 

mahal kuniga. 

O’simlikli alkaloid vazotsin maxsulotlari: (Bromgeksin, bisolvon, mukosolvan va 

b.)  va  ular  metabolitlari  Ambroksol  (Ambrogeksal).  Balg’am  ko’chiruvchi  va 

yo’talga qarshi ta’sirga ega. 

Chiqarilish  formasi:  (sirop,  poroshok,  tabletka,  draje  va  b.)  Ambroksol  siropi  2 

yoshgacha 2,5 mldan 2 mahal kuniga, 3-5 yoshga 2,5 mldan 3 mahal va 5 yoshdan 

kattalarga 5 mldan 3mahal sutkasiga tavsiya qilinadi. 



 Bronxosan  yo’tal  va  qiyin  ajraluvchi  balg’am  bo’lganda  tavsiya  qilinadi. 

(bromgeksin  va  fenxelya  efir  yog’i,  anisa-dushitsa,  myato’  perechnoy,  evkalipta, 

xamda  mentoldan  tashkil  topgan).  Preparat  mukolitik,  spazmolitik  va  antimikrob 

effektga  ega.  2  yoshdan  kichik  bolalarga  5  tomchidan,  2-6  yoshga  —  10 

tomchidan,  6-10  yoshga  —  1  ml  va  10  yoshdan  kattalarga  —  2  ml  shakar 

qo’shilgan suv bilan kuniga 4 mahal tavsiya qilinadi. 

Atsetilsistein  (ATSS,  Mukobene,  Fluimutsil  karbatsistein)  balg’am  tutgan 

mukopolisaxaridlardagi 

molekulyar 

disulfidlarni 

parchalaydi 

va 


uning 

yopishqoqligini  kamaytiradi.  2  yoshgacha  atsetilsistein  50-100  mgdan  2  maxal 

sutkasiga, 2-6 yoshda — 100-200 mgdan 2 maxal sutkasiga, 6 yoshda 200 mgdan 

2 mahal sutkasiga tavsiya qilinadi. 

 Bronkatar — karbotsistin preparati chaqaloqlar va 5 yoshgacha bo’lgan bolalarga 

100,  200  mgdan  (1-2  choy  qoshig’idan),  5  yoshdan  300  mgdan  (3  choy 

qoshig’idan) 3 mahal ichishga tavsiya qilinadi. 

YUkori 


nafas 

yo’llari  obstruksiyasini  yo’qotish  va  bronx  yo’llari 

o’tkazuvchanligini yaxshilash uchun elektrosurg’ichlar yoki rezinali ballon orqali 

shilliqni so’rib olish, postdural drenaj va vibratsion massaj qilish tavsiya qilinadi. 

Chalg’ituvchi terapiya: issiq ayoq yoki umumiy vannalar, issiq suyuqliklar ichish. 

 Bronxlar  va  bronxiolalar  shilliq  kavatining  shishini  kamaytirish  uchun  aerozol 

ingalyatsiyalar. 

Vitaminlar: S, V gr, KKB 

Fizioterapevtik  terapiya:  UVCh-terapii,  mikroto’lqin  terapii,  UFO  maxalliy 

elektroforez. 

Residivlanuvchi  obstruktiv  bronxitlar  qo’zg’alish  davridagi  davolash  taktikasi 

o’tkir obstruktiv bronxitdagi klinik belgilarga o’xshash bo’ladi.  

Bolalarda  residivlanuvchi  obstruktiv  bronxitlar  3  ta  xar  xil  guruxli  defektga  ega: 

immunologik  reaktivlik,  shu  qatorda  bronxlar  shilliq  qavati  immuniteti  deffekti, 

bronxlar  giperreaktivligi  va  bronxlardagi  yallig’lanish  reaksiyasi  defekti  bazis 

terapiyani  ya’ni  residivga  qarshi  profilaktiv  davoni  qo’llashga  asos  bo’ladi.  A.  I. 

Chistyakova  shu  maqsatda  quyidagi  davoni  taklif  qilgan:  oshqozon  aralashmasi 

tomchilarda (valerianka tindirmasi — 4 qismi, polo’n tindirmasi — 3 qismi, yalpiz 

tindirmasi  —  2  qismi,  nastoyka  krasavka  tindirmasi  —  1  qismi)  va  eleuterokokk 

ekstrakti:  2  tomchidan  xar  bir  yoshiga  kuniga  3  mahal  10-12  xavta  davomida 

tavsiya qilinadi. Undan tashqari bu terapiyaga vitaminlarni bir yilda 2 marta 2oylik 

kursini  birgalikda  tavsiya  qilinadi  (yog’da  eruvchi  vitaminlar  A,  ye  bilan  suvda 

eruvchi  vitaminlar  V5,  V15,  Vs,  V6  va  b.,  o’n  kunlik  kursi  tavsiya  qilinadi). 

Organizm  rezistentligini  oshirish  maqsadida  (dibazol,  pentoksil,  orotat  kaliya, 

karnitin,  riboksin  va  b.,  10-  kunlik  kursi  tavsiya  qilinadi).  Immunostimulyatorlar, 

residivda  bazis  terapiya  (kromoglikat  natriya  (intal)  yoki  nedokromilom  natriya 

(tayled), ketotifen tavsiya qilinadi. 

 

YUqori  nafas  yo’llar  sanatsiyasi:Bemorni  tekshirishda uning og’zi 

xalqum  va  bodomcha  bezlar    holatiga  ahamiyat  berish  kerak  (buni  bolaning 

bezovta qo’ymaslik maqsadida tekshirish nihoyasida o’tkazgan ma’qul). Odatda 



maktabgacha  bo’lgan  bolalarda  limfatik  to’qimalar,  bodomcha  bezlarni 

giperplaziyasi  kuzatilib  turadi.  Ko’pincha  bolalarda  har  xil  turdagi 

anginalar  uchraydi. 

4

Kataral  anginada  halqum  bodomcha  bezi 

yallig’lanishidan  qizargan,  bo’rtgan,  shishgan  bo’ladi.  Follikullyar  anginada 

kattalashgan,  shishgan  bodomcha  bezlari  yuzasida  mayda 

OQISH 

ko’rinishdagi  qarashmalar  paydo  bo’ladi.  Lakunar  anginada  yallig’lanish 



darajasi  ko’paygan  bo’lib,  bodomcha  bezi  yuzasidagi  chuqurchalarni 

qoplagan  bo’ladi.  Xalkum  difteriyasida  bodomcha  bezlarida  xira  kulrang 

ko’rinishdagi yiringli parda paydo bo’lib, bunda qizarishlik me’yorida bo’ladi. 

Yiring  nafaqat  shilliq  qavatida  bo’ladi,  u  shilliq  osti  qavatiga  chuqurda 

joylashadi,  parda  ko’chirilsa,  shilliq  qavatda  qon  oqishi  kuzatiladi.  Skarlatinada 

angina  har  xil  kechishi  mumkin.  Kasallikning  yengil  hilida  oddiy  angina 

ko’rinishida kat’iy chegaralangan qizarishlik bilan kechsa, og’ir xilida shilliq 

qavatining  nekrozi  bilan  (nekrotik  angina)  kechishi  mumkin.  Flegmanoz 

anginada  yallig’lanish  atrof  to’qimalarga  keng  tarqalgan  bo’ladi.  Bunda  ba’zan 

bodomcha  bezi  abssessida,  bez  bir  tomonlama  shishib,  kattalashib,  chaynov 

muskullarining  spazmi  natijasida  bola  og’zini  ocholmay  qolishi  mumkin. 

Burun  halqum  bodomcha  bezlarining  patologik  giperplaziyasida,  xoanalar 

yo’llari  bekilishidan,  nafas  olish  qiyinlashib  bola  og’iz  orqali  nafas  olishga 

majbur  bo’ladi.  Natijada  bemorda  adenoidga  xos  belgilar  (yuzini  oqarib  bir  oz 

shishishi,  salqiganligi,  yuqori  lab  ko’tarilgan,  og’izni  ochiq  bo’lishi,  pichillab 

gapirish, eshitish qobiliyatini buzilishi) paydo bo’ladi. 

Bemorlarda  ko’pincha  kelib  chiqish  mexaniziga  ko’ra  aralash 

formadagi  nafas  -  olishni  yetishmasligi  uchrab,  bu  turli  xil  darajadagi 

og’irlikda kechishi mumkin. 

Nafas olishning yetishmasligini 4 darajasi farqlanadi. 

1  -  darajali  nafas  olishni  yetishmasligi  klinik  belgisi  tinch  holatda 

kuzatilmay,  yengil  jismoniy  harakat  natijasida  yengil  darajada  nafas 

qisishlik,  taxikardiya,  lab  atroflarini  biroz  ko’karishi  simptomlari  paydo 

bo’ladi.  Bunda  qonning  kislorodga  to’yinganligi  normada  yoki  90%  gacha 

kamaygan bo’lishi mumkin (RO

2

 - 80-90 mm simob ustupi) ga teng bo’ladi. 



2-  darajali  nafas  olishning  yetishmasligida  bemorning  tinch  holatida 

ham  o’rtacha  meyorda  nafas  qisishlik  (nafas  olish  soni  normadan  25%  ga 

oshgan),  taxikardiya  va  lab  atroflarini  ko’karishi  kuzatiladi.  Qonni  kislorodga 

to’yinganligi  70  -  80%  gacha  kamaygan  bo’ladi  (RO2  70  –  80  mm  simob 

ustuniga teng bo’ladi). 

3-  darajali  nafas  olishning  yetishmasligida  nafas  olishlik  juda  tezlashgan 

(normaga  nisbatan  50%  ga  oshgan),  taxikardiya,  terida  yersimon  rangdagi 

                                                           

4

 Мазурин А.В. ва бошкалар 2009 й. Болалар касалликлари пропедевтикаси   394 бет 




ko’karishlik,  terlashlik  kuzatiladi.  Qonning  kislorodga  to’yinganligi  70%  dan 

kam bo’ladi (RO

2

 70 mm simob ustunidan kam). 



4- darajali nafas olishning yetishmasligida gipoksemik koma holati kuzatiladi. 

Bunda bemor xushsiz bo’lib, nafas olish ritmi buzilgan(vaqti-vaqti bilan 

yuzaki), terida umumiy ko’karishlik kuzatiladi. Bo’yin vena tomirlari bo’rtgan, 

arterial qon bosimi juda pasaygan bo’ladi. Qonning kislorodga to’yinganligi 50% 

dan kam (RO

2

 50 mm simob ustunidan kam).Nafas olishning yetishmasligi o’tkir 



va surunkali kechishi mumkin. Nafas olishning yetishmasligi ko’krak yoshidagi 

bolalarda ayniqsa chaqaloqlarda ko’p uchraydi.



 

Yüklə 465,73 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin