4-mavzu Psixolog kasbiy faoliyati va psixologiya metodlari

4.6. Psixodiagnostik metodlar.

Psixodiagnostika metodlari klassifikasiyasi bo‘yicha yondashuvlar ancha keng bo‘lib, ularning har bir masalani o‘ziga xos tarzda yoritishga erishgan.

Y. Shvansar bo‘yicha metodlar klassifikatsiyasi:

Y. Shvansar psixodiagnostik metodlarni quyidagi asoslarga ko‘ra birlashtirdi:

1. 
   Foydalaniladigan materiallarga ko‘ra (verbal, neverbal, manipulyatsion, “qog‘oz va qalam”) testlari.
   
2. 
   Olingan ko‘rsatkichlarning miqdoriga ko‘ra (oddiy va kompleks)
   
3. 
   “To‘g‘ri” javobli testlar va har xil javobli testlar.
   
4. 
   Tekshiriluvchilarning psixik faolligiga ko‘ra:
   

• 
  introspektiv (tekshiriluvchining shaxsiy tajribasi va munosabatlariga ko‘ra ma’lumotlar): anketalar, suhbat;
  
• 
  ekstrospektiv (har xil ko‘rinishlarni kuzatish va baholash);
  
• 
  proektiv. Tekshiriluvchi shaxsning anglashilmagan xususiyatlarini kam strukturalashgan, har xil ahamiyatli stimullarni proeksiyalaydi (ichki nizolar, yashirin mayllar va boshqalar);
  
• 
  ijrochilik. Tekshiriluvchi shaxs xislatlari va intellekt ko‘rsatkichlaridan iborat miqdoriy darajalar va sifatiy xususiyatlarni biror bir harakat orqali (perseptiv, aqliy, motor) amalga oshiradi.