5-6 Haziran 2010 Zeytinburnu İstanbul 2011 BİTKİlerle tedavi sempozyumu düzenleme Kurulu

Orman Yan Ürünlerinin Ekonomik Değeri
Orman yan ürünlerinin çok geniş kullanım alanları olması nedeni ile hem ithalatında 
hem de ihracatında milyar dolarlık dövizler söz konusudur. Sadece İspanya’nın or-
man yan ürünlerinin ihracatından elde ettiği gelir yılda 25 milyar dolardır. İtalya’nınki 
5 milyar dolardır. 2008 sonu itibarı ile 63 bin çalışanı olan kozmetik devi L’Oreal’in 
sadece yıllık cirosu 34 milyar Euro’dur (Anon, 2008). Ne yazık ki, Avrupa’nın bütün 
kıtası kadar bitki örtüsüne sahip ülkemizin orman yan ürünleri ihracat geliri ise yıl-
lık 160 milyon dolardır (Tümen, 2006b).
Türkiye’nin 2009 yılı uçucu yağlar ihracatı 21 milyon dolar olarak gerçekleşmiş-
tir. İhraç edilen başlıca yağlar, gülyağı, stearopten yağı, ıtır çiçeği yağı ve kekik yağı-
dır (Yılmaz, 2010). Bazı yıllara bakmak gerekirse 2007 yılı ihracatı 19 milyon dolar, 
2005 yılı ihracatı ise 14.4 milyon dolardır. (Bektaşoğlu, 2006, 2008).
Uçucu yağlar ihracatımızın büyük bir kısmı AB ülkelerine yöneliktir. Ülkeler bazın-
da bakıldığında ise, en önemli ihracat pazarları Fransa, Çin, Almanya, İsviçre, ABD, 
İngiltere, Hollanda ve Kanada’dır. Toplam ihracat içinde Fransa’nın payı %65’tir. Bu-
nun dışında Macaristan, Yunanistan, İsrail, Polonya gibi ülkeler mevcuttur. Ayrıca, 
Bahreyn, Suudi Arabistan ve Umman, BAE gibi Arap ülkelerine de ihracat yapılmış, 
hatta son dönemlerde uçucu yağ sektöründe önemli bir konumda olan Hindistan’a 
ve İspanya’ya da uçucu yağ ihracatı yapılmış. Ama yinede tıbbi ve aromatik bitkiler-
den elde edilen ürünlerde gelir anlamında diğer ülkeler ile kıyaslandığında ciddi an-
lamda çok büyük kayıplar verilmektedir. Yine DİE rakamlarına göre 2001’de 126 
milyon dolar, 2002’de 140 milyon dolar, 2003’te 146 milyon dolar, 2004’te 156 mil-
yon dolar ve 2005’te 150 milyon dolar ihracat yapılmıştır. Türkiye’nin ihracat yaptığı 
ülkelere göre, 2003-2009 yılları arası uçucu yağ ihracatından elde ettiği dolar bazın-
da gelirlere ait veriler Çizelge 3’te gösterilmiştir.
Türkiye’nin en fazla uçucu yağ ihracatı yaptığı ülke Fransa’dır. Daha sonra Alman-
ya, ABD ve Çin gelir. 2009 yılı ile kıyaslandığında Çin ile daha önceki yıllarda çok 
az olan uçucu yağ ihracatı 2009 yılında 4 650 000 dolara çıktığı görülmektedir. Yine 
tablodan görüleceği üzere yıllar itibarı ile düzenli ihracat yaptığımız ülkeler arasında 
Almanya’nın geldiği görülmektedir. Bu şekilde uçucu yağ ihracatı yapılan Avrupa ül-
keleri, bunları izole ederek diğer kendi ürünlerinde kullanmakta ve tekrar bize fark-

---

133
Bitkilerle Tedavi Sempozyumu
lı ürün olarak bize ihraç etmektedir. DİE ve diğer kaynaklı ithalat rakamlarına bakıl-
dığında kozmetik ürünlerinin ciddi anlamda ithalatı söz konusu olmaktadır. İhracat 
ile ilgili bir başka nokta ise Avrupa ülkelerinin bizi hammadde pazarı olarak görme-
si ve bu yönde taleplerinin olmasıdır. Halbuki hammaddeler nitelikli ve kaliteli ürün 
haline getirilmiş olsalar, ürün bazında ihracat yapmamız halinde ülke geliri açısından 
çok daha önemli artışlar sağlanacaktır.
Çizelge 3. Türkiye’nin yıllara göre uçucu yağ ihracatı yaptığı ülkeler (Değer: x 1000 USD)