5-6 Haziran 2010 Zeytinburnu İstanbul 2011 BİTKİlerle tedavi sempozyumu düzenleme Kurulu

Ardıçların Farmakolojik Kullanımı
Ardıç yaprak, meyve ve odunu tıp ve kozmetik sanayinde, cilt hastalıklarında, kurt 
düşürücü, uyarıcı ve antiseptik olarak kullanılır. Adi Ardıç (
Juniperus communis 
L.) 
meyveleriyle cin yapılır (Baytop, 1984).
Eski devirlerde bitkilerle tedavi yaygındı. İdrar arttırıcı, terletici ve antiseptik özel-
likleri bilinen ardıç türleri orta çağda her derde deva görülürdü; dahili kullanıldığı 
gibi harici olarak cilde de uygulanırdı. Halen Türkiye dahil birçok ülkede halk ila-
cı olarak, deri iltihapları, baş ağrıları, şeker, sindirim yolu hastalıkları, bronşit, astım, 
böbrek ve idraryolu rahatsızlıkları, sarılık, siyatik, romatizma, nefes yolu rahatsızlık-
ları, sinüzit, karaciğer rahatsızlıkları, metabolizma bozukluklarınde kullanılır (Koç, 
2002; Gürkan, 2003).
Ardıç yağı ve seyreltilmiş ardıç tohumu çayının vücutta birikmiş laktik asidi gider-
diği, çocuklarda böbrek iltihabına ve kronik mesane hastalıklarına iyi geldiği tespit 
edilmiştir. Düzenli kullanıldığında kan dolaşımını arttıran ardıç tohumu çayı, kadın-
larda baş ağrılarını ve mide ağrılarını azaltır. Ardıç yağının şiddetli sinir bozuklukla-

---

127
Bitkilerle Tedavi Sempozyumu
rında, özellikle ilaçların etkisiz kaldığı durumlarda, baş ağrısı, ense ağrısı, genel kır-
gınlık, mide krampı veya mide krampında artış, migren ve sinirsel kalp rahatsızlıkla-
rında etkili olduğuna inanılır. Mesane iltihabına bağlı ağrılarda, özellikle migren vb. 
baş ağrılarında ardıç tohumu çayının sürekli kullanımı iyileşme sağlar. Hazım bozuk-
lukları ve buna bağlı mide asidi salgısı bozukluğunun yol açtığı olumsuzlukları gide-
rir. Ardıç bağırsak rahatsızlıklarında da etkilidir. İğnelerin ve yeni sürgünlerin kayna-
tılmasıyla yapılan su banyosu ayaklarda kan dolaşımını rahatlatır ve mantar türü deri 
bozukluklarını giderir. Bir bardak suya damlatılan ardıç yağı ile yapılan gargara kötü 
ağız kokularını giderir. Karaciğer ve mide rahatsızlıklarında günde üç ile beş adet to-
hum kahvaltıdan bir saat önce alınır ve üzerine kahvaltı yapılır. Ardıç tohumu direkt 
kullanıldığı gibi çayı da kullanılabilir (Acartürk, 1996; Erenler, 1997).
J.sabina
L. dal uçları Summitates Sabinae adı altında abortif olarak kullanılmıştır, ze-
hirlidir. 
J
.
communis
L. meyveleri, Fructus Juniperi TK adı altında diüretik olarak kul-
lanılır (Erenler, 1997).
Wegener ve Schmidt (1995) 
J.communis
L. meyvelerini ürolojik hastalığı olan ve ha-
zımsızlık çeken (sindirim güçlüğü) hastalarda uzun süre kullanmışlar, ardıç meyve-
si yağının diüretik özelliğinin potansiyel etkileri bulunduğunu, Roleca R adlı ardıç 
kapsülünün yüksek etkili ve böbreklere zararlı olmadığını belirtmişlerdir. 
J.communis
L.’nin halk arasında genellikle kozalakları, nadiren odunu ve bunlardan 
elde edilen uçucu yağları kullanılır. İştah açıcı, antiseptik, antiparaziter ve antienfla-
matuar özellikleri dolayısıyla yaygın kullanılır. Ancak yüksek dozlarda gastrointesni-
al sistemde ve böbreklerde tahrişe neden olduğundan dâhilen kullanımının azaldığı 
saptanmıştır. Bu istenmeyen etkilerin yüksek oranda terpen hidrokarbonları ve dü-
şük miktardaki terpinen-4-ol ile bağıntısı bulunmuştur (Heinz vd., 1993). Haricen 
antiromatizmal olarak alkollü preparatlara ve banyo ürünlerine katılır. Meyve uçucu 
yağı ise, oda spreyleri, kolonyalar vb. ürünlerde koku olarak kullanılır (Singh et al., 
1996; Arctander, 1960) Meyve ve odun uçucu yağları diyaforetik, stimulan etkile-
riyle, kanser ve gonore tedavisinde kullanılır (Baytop, 1984). Bruneton (1995), yine 
J.communis 
L. meyvelerinin kan basıncı farklılığına neden olabileceğinden dikkatli 
kullanılması, nadiren görülebilecek abortif etkisi nedeniyle hamile bayanlarda kulla-
nılmaması gerektiğini belirtmiştir.