5-6 Haziran 2010 Zeytinburnu İstanbul 2011 BİTKİlerle tedavi sempozyumu düzenleme Kurulu
Yüklə 2,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Glycyrrhiza glabra
L. (Meyan) 30-60 cm yükseklikte, tüysü yapraklı, mavimsi mor çiçekli çok yıllık bir bitkidir. Yap- raklar 5-9 yaprakçıklıdır. Çiçekler 5-15 cm uzunlukta olan seyrek durumda ve top- lanmıştır. Meyvenin üzeri çıplak veya guddelidir fakat dikenli değildir. Anadolu’da, bilhassa dere ve nehir kenarındaki kumluklarda yetişen yaygın bir türdür. • Kullanımı İlaç olarak ilacın acı tadını maskelemede, tatlandırıcı olarak sigara üretiminde (tütü- nün terbiyesinde), kağıt sanayiinde, kökün kurutulup sıkıştırılmasıyla ses geçirme- yen tahtamsı plakalar yapımında, ateşe dayanıklı maddeler ve renk maddesi olarak boyacılık ve ayakkabı boyalarında, tekstil sanayiinde, şekercilikte, biralara köpük ve aroma vermede, serinletici içki yapımında (Meyan şerbeti) kullanılmaktadır. 57 Bitkilerle Tedavi Sempozyumu • Kimyasal içerik %2-15 triterpen glikozidler, glycyrrhizin, 18-ß-glycyrrhetinik asid veya ß-glycyrrhetinik asid, 24-hidroksiglycyrrhizin, flavonoidler (liquiritin, isoliquiritin), isoflavonoidler (isoflavonal, kumatakenin, licoricone, glabrol), kalkonlar, kumarin- ler (umbelliferone, herniarin), triterpenoidler ve fitosteroller bulunur. Meyan’ın et- ken maddesi, şekerden 50 kat daha tatlı olan glycyrrhizin %6-14 oranında bulunur. • Tıbbi kullanımı Antiinflamatuar, antialerjik, antimikrobiyal, antiviral, antiülsorejenik, antitümör, karaciğer koruyucu etkileri vardır. Üst solunum yolları, bronş hastalıklarında sek- retolitik, sekrotomorik, ekspektoran etki gösterir. Bu etki glycrrhizin ve glycrrhizik asit’ten ileri gelmektedir. Bu maddelerin bakteriostatik ve antiviral etkileri vardır. • Yeni kullanımı Meyan kökünün doğrudan karaciğer koruyucu etkisi vardır. Meyan flavonoidle- ri hepatositleri karbontetraklorür ve galactosamin’e karşı korurlar. Serbest radikal- leri uzaklaştırıcı etkisi ve invitro çeşitli virüslere karşı antiviral etkisi vardır. Hepa- totropik özellikleri ve glisirizinik asitin antihepatotoksik etkisi kanıtlanmıştır. Bu et- kide antiinflamatuar, serbest radikalleri süpürücü ve antiviral özelliklerinin rol oy- nadığı düşünülmektedir. Kronik hepatit B ve C’de sayılan bu özelliklerinden dola- yı, virüsün hücre membranına atak yapıp absorbe edilmesi sonucu bu etkiler ger- çekleşir. Yapılan bir çalışma tüberkülozda hepatotoksisitenin meyan kökü, Urtica sp. (Isırganotu), Taraxacum sp. (Karahindiba) ve Mentha sp. (Nane) kombinasyonuyla önlenebildiğini göstermiştir. Japonya’da yılda 100 milyon SNMC ampulü (Stronger Neo-Minophagen-C) üretilmekte, karaciğerin iltihaplanmasıyla karakterize bir has- talık olan kronik hepatit B ve C ile siroz tedavisinde kullanılmaktadır. SNMC ampu- lün bileşiminin mililitresinde 2 mg glisirizin, 1 mg sistem ve 20 mg glisin bulunur. Genellikle haftada 3-6 defa 200 mg glisirhizin, 100 mg sistein ve 2 g glisin 100 ml’lik fizyolojik serumla verilir. SNMC ile tedavide önemli bir yan etki ya da tedaviyi bı- rakma durumu gözlemlenmemiştir, interferon tedavisine cevap vermeyen vakalarda özellikle endikedir. Kanser kemoterapisinin hepatotoksisitesi meyan köküyle önle- nebilmektedir. Kronik hepatit C tedavisinde, haftada 2 ya da 7 defa intravenöz glisi- rizin enjeksiyonunda ALT enzimini normalleştirir, hepatosellüler karsinoma geliş- mesini engeller. Antioksidan ve detoksifikan etkisine ek olarak endojen interferon üretimini stimüle eder. |