Ma`lumotlar tipi – bu tushuncha dasturlash tillarida xuddi shu ma`noda qo`llaniladigan tushunchaga mos keladi. Hozirda mavjud bo`lgan barcha zamonaviy ma`lumotlar bazalari maxsus ma`lumotlar tiplarini ishlatish imkonini beradi. Bular – butun va suzuvchi vergulli kasr sonlar, simvollar va matn satrlari, mantiqiy ifoda, sana tipidagi ma`lumotlarni saqlashga mo`ljallangan ma`lumotlar tiplaridir. Ko`pgina ma`lumotlar bazalarining serverlarida boshqa ma`lumotlar tiplari ham amalga oshirilgan. Masalan, binar axborotlarning yirik massivini saqlashga qaratilgan (BLOB), joriy etiladigan ob`ektlar uchun (OLE-ob`ekt) mo`ljallangan ma`lumotlar tiplari shular jumlasidandir.
Domen – ma`lumotlar tipi qiymatlarining potentsial to`plamidir. Domen ikki element – ma`lumotlar tipi va ma`lumotlarga nisbatan qo`llaniladigan mantiqiy ifoda bilan belgilanadi. Agarda ushbu mantiqiy ifodaning qiymati «to`g`ri (chin)» natijani taqdim etsa, ma`lumotlar nusxasi domenga taalluqli bo`ladi.
Munosabat – sarlavha va unga mos ma`lumotlardan iborat bo`lgan ikki o`lchamli jadval.
Sarlavha – chekli sondagi atributlar to`plami bo`lib, har bir atribut biror bir domenda aniqlangan hamda atributlar va domenlar orasida qat`iy o`zaro moslik mavjud bo`ladi.
Keltirilgan nazariy tushunchalar relyatsion MBBTning til vositalari va dasturiy tizimlarini ishlab chiqishda qo`llaniladi. Amaliy ish jarayonida esa ular o`rniga ularning quyidagi noformal ekvivalentlari ishlatiladi:
kortej – yozuv, zapis yoki ma`lumotlar qatori (7.1-rasm).
Relyatsion yondashuv asoschilaridan biri Deytning ko`rsatishicha, relyatsion model uch qismdan iborat bo`ladi:
tuzilma qismi;
bajariladigan amallar (manipulyatsiya) qismi;
yaxlitlik qismi.
Modelning tuzilma qismida munosabatlar aniqlab olinadi. Relyatsion modelda mazkur munosabatlardan ma`lumotlarning yagona tuzilmasi sifatida foydalaniladi. Relyatsion MB barcha kerakli axborotni o`z ichiga olgan hamda turli aloqalar bilan birlashtirilgan munosabatlar jamlanmasidan iborat.
