5-mavzu: mikroorganizmlarni o‘stirish mashg'ulot o'tkazishdan maqsad

Mikroorganizm lar to ‘plamini qayta ekish. 
1.O'ng qo'lda esa bosh va ko'rsatkich barmoq bilan bakterial ilmoqni ushlab 
turib, gorelka alangasida sterillanadi. 
2. Ikkala probirkaning paxta tiqinini olib, o„ng qo'lning jimjilog'i va nomsiz 
barmog'i bilan qo„l kaftiga bosib turiladida, probirkaning chetlari kuydiriladi.
Paxta tiqinlar boshqa biror narsaga tegib ketmasligiga e'tibor berish kerak. 
3. Ilmoq qayta ekiladigan mikrob to'plami bo'lgan probirkaga tushiriladi.
Probirka devorlariga tegib ketmasdan ehtiyotlik bilan bir tomchi suyuq to'plam 
olinadi. Agar qiya agar yuzasidan olib qayta ekiladigan bo'lsa, ilmoqni sovitish
uchun oldin u to'plami yo'q agarga botirib olinadi, shundan keyin qattiq qiya
muhitdan ozgina mikrob massasi olinadi. 
4. Keyin mikrob materiali bo'lgan ilmoq sterillangan suyuq muhitli probirkaga 
tushiriladi. Bunda probirka devorlariga tegib ketmaslik kerak. Qiya ozuqa
muhitiga ekishda mikroorganizmlar hujayrasi bo'lgan ilmoq probirkaning
ozginagina kondensatsion suv to'plagan tubigacha tushiriladi.
Keyin ehtiyotlik bilan, ozuqa muhitini titib yubormay, probirka tubidan ozuqa
muhit yuzasigacha shtrix chiziq chizib chiqiladi. 
5. Ilmoqni probirkadan olib, uning chetlari va tiqinining ichki tomoni 
kuydiriladi, shundan keyin probirkalarning og'zi berkitiladi. 
6 . Ilmoq gorelka alangasida qayta qizdiriladi. 
7 Probirkaga: to'plamning nomi va ekish muddati yozib qo'yiladi. Yozuv shishaga
yozadigan siyohda yoki qalamda yoziladi yoki etiketka yopishtiriladi. To'plam
o'sishi uchun ekilgan probirkalar termostatda doimiy temperaturada saqlanadi. 

---

Yuqorida bayon etilgan ishlar gorelka alangasi yonida (lekin alanga ustida
emas), iloji boricha tez bajariladi, aks holda to'plam begona mikroorganizmlar
bilan ifloslanadi.
Toza to'plam bilan ishlovchi shaxs oldida keskin harakatlanish, yurish, 
yo'talish, gapirish mumkin emas, chunki havoning harakati to'plam va muhitning
tasodifiy ifloslanish xavfini ko'paytiradi. Shuning uchun mikroorganizmlarni
yaxshisi bokslarda ekish va qayta ekish kerak. 
Suyuq muhitga to'plamlar ilmoqda yoki pipetkada ekiladi.
Bunda paxta tiqini ho'l bo'lmasligi uchun har ikkala probirka qiya holatda 
ushlanadi. Mikrob materiali bo'lgan ilmoq bevosita sterillangan muhitga tushiriladi 
va chayiladi. Hujayralarni (qattiq muhitdan ilmoqda olingan) probirkaga
o'tkazishda material uning devoriga yaxshilab ishqalanadi (suyuq muhit yuzasi
sathida) va har doim muhit bilan yuvib turiladi. 
Qattiq muhitga to'plamlar ignada, ilmoqda va Drigalskiy shpatelida ekiladi. Qiya 
agarga mikroorganizmlar turli usullarda ekiladi: zigzagsimon shtrix qilib
ekishda ilmoq muhit yuzasida probirkaning bir devori chekkasidan
ikkinchisiga tomon erkin surkab sirpantirib boriladi; to'g'ri chiziq bo'ylab ekishda 
ozuqa muhiti yuzasining o'rtasidan pastdan yuqoriga tomon ilmoqda to'g'ri chiziq 
chiziladi; materialni muhitning butun yuzasi bo'ylab ehtiyotlik bilan aylantirib
ishqalash yo'li bilan ham ekiladi. 
Petri likopchasiga quyidagicha ekiladi: qattiq ozuqa muhiti probirkada yoki 
kolbada eritib (qaynayotgan suv hammomida), 48-50°C gacha sovitiladi va sterillik 
qoidalariga amal qilgan holda probirka yoki kolba ichidagi material gorelka
alangasi ustida sterillangan likopchaga 3-5 mm qalinlikda quyiladi va sekin
aylantirib harakatlantirib bir tekis yoyiladi. Sovigan muhitni termostatda ozgina 
quritish mumkin. Keyin ilmoqda parallel yoki zigzagsimon shtrixlar shaklida
siyrak ekish usulida yoki Drigalskiy shpatelida ekiladi. Shpatel, odatda, bir uchi 
uchburchak shakldagi shisha tayoqcha bo'ladi. Petri likopchasidagi qattiq
ozuqa muhiti yuzasiga ekiladigan materialdan kichik tomchi tomizib, shpatelda
sekin-asta oziqa muhiti yuzasi bo'ylab yoyiladi. Ekish vaqtida likopchaning 
qopqog'i gorelka alangasi tomonga qarab ochiladi. Ekib bo'lingandan keyin shpa-
telni olovda qizdirib, shtativga qo'yiladi. Keyin likopcha qopqog'ining ustiga 
to'plamning nomi, ekilgan vaqti va talabaning familiyasi yozib qo'yiladi.
Likopchalar to'nkarib qo'yiladi. Bunda koloniyalar bir-biriga qo'shilib
ketmaydi. 
Probirkalardagi GPA yoki go'sht-peptonli jelatina ustuniga mikroorganizmlar
igna yordamida ekib o'stiriladi. 
Ekilgan va tegishli yozuvlar yozilgan probirka, kolba va Petri likopchalari to'plam 
o'sishi uchun termostatga qo'yiladi.