5-Mavzu. О‘zbekiston Respublikasi banklarida mhxslari

4. Moliyaviy hisobot elementlarini baholash
Moliyaviy hisobot elementlarini baholash — bu moliyaviy hisobot- da aks ettiriladigan elementlami pul summalarini aniqlash, tan olish, muvozanat hamda foyda va zararlar to‘g‘risidagi hisobotga kiritish jara- yonidir. Buning uchun baholashning muayyan usulini tanlab olish zarur.

Moliyaviy hisobot elementlarini baholash usullarining har birini ko‘rib chiqamiz.
DastlabM qiymat. Aktivlar, ulami sotib olish vaqtida to‘langan pul mablag‘lari yoki ulaming ekvivalentlari, yoxud taklif etilgan haqqoniy qiymati bo‘yicha hisobga olinadi. Majburiyatlar qarz majburiyatning almashtirish evaziga olingan tushum summasida hisobga olinadi, ba’zi hollarda esa (masalan, foyda solig‘i), ishlami odatiy sharoitini hisobga olgan holda, ushbu majburiyatlarai qaytarish uchun kerakli bo‘Igan pul mablag‘lari yoki ulaming ekvivalentlari summasida. aks ettirilishi mumkin.
Tiklash qiymati. Aktivlar, ulami sotib olish vaqtida hozirgi paytda xuddi shunga o‘xshash aktiv sotib olingandagi to‘lanishi kerak bo‘jgan pul mablag‘lari yoki ulaming ekvivalentlari bo‘yicha aks ettiriladi. Majburiyatlar, hozirgi paytda shu majburiyatning qaytarishi uchxm talab etiladigan, pul mablag‘lari va ulami ekvivalentlarini diskontlanmagan summasida aks ettiriladi.
Qoplash qiymati. Aktivlar, ulami odatiy sharoitda sotib olishda to‘lanishi zarur bo‘lgan pul mablag‘lari yoki ulaming ekvivalentlari bo‘yicha aks ettiriladi. Majburiyatlar, agar hozirgi paytda ulani qaytarish talab etilsa, to‘Ianishi zarur bo‘lgan pul mablag‘lari va ulami ekvivalentlarini diskontlanmagan summasida aks ettiriladi,
Diskontlangan qiymat. Aktivlar, ishlami odatiy tartibda yuritilgani taxmin qilingan taqdirda, ushbu aktiv tomonidan yaratilishi mumkin bo‘lgan pul mablag‘larining kelib tushishi diskontlangan summalarda aks ettiriladi. Majburiyatlar, ishlami odatiy tartibda ^mritilganini taxmin qilgan taqdirda ushbu majburiyatlar qaytarish uchun zamr bo‘Igan pul mablag‘larining kamayishi diskontlangan summalarida aks ettiriladi. Moliyaviy hisobotning ta)^orlashda baholash asosi sifatida subyektlar tomonidan qabul qilingan eng ko‘p foydalaniladigan baho - bu tarixiy qiymat hisoblanadi. Odatda, u boshqa baholash asoslari bilan birgalikda ishlatiladi. Masalan, zaxiralar, odatda tannarx yoki sof sotish bahosidan eng past bahoda hisobga olinadi, bozorda aylanadigan qimmatli qog‘ozlar ulaming bozor narxida, nafaqa majburiyatlari esa ulaming diskontlangan qiymati bo‘yicha hisobga olinadi.