5-mavzu. Tashkilotlar va ularni boshqarish reja

Tashkilotning tashkiliy tuzilmasi
alohida bo‘linmalarning vujudga kelgan
ajratilishi, ular o‘rtasidagi aloqalar va bo‘linmalarning yagona bir butunga birlashishini aks 
ettiradi. 

---

Texnik vositalar va ularning tashkilot tomonidan yaratilayotgan yakuniy mahsulotni 
olish uchun kombinasiyalash va foydalanish usullarini o‘z ichiga oluvchi texnoligiya 
menejment tomonidan eng diqqatli e’tiborning predmeti bo‘ladi. Boshkaruv 
texnologiyalari va ulardan samaraliroq foydalanishni amalga oshirish masalalarini hal 
qilish kerak. Keyingi vaqtlarda borgan sari ilg‘orroq texnologiyalarni paydo bo‘lishi 
munosabati bilan menejmentning tegishli vazifalari yetarlicha murakkabroq va 
ahamiyatliroq bo‘lib bormoqda, chunki ularni hal qilish tashkilot uchun kelajakda jiddiy 
va g‘oyatda ijobiy oqibatlarga olib kelishi mumkin.Shuning bilan bir vaqtda ular 
tashkilotning ichki xayotida salbiy jarayonlarga olib kelishi, uning tashkiliy tuzilmasini 
buzib yuborishi, xodimllardagi motivasiyani yo‘qqa chiqarishi mumkin. 
5.2- rasm. Tashkilot ichki va tashqi muhitining omillari va o‘zgaruvchanlari. 
Xodimlar
har qanday tashkilotning asosi bo‘ladilar Odamlarsiz tashkilot yo‘q. 
Tashkilot faqat unda odamlar bo‘lgani uchun yashaydi va faoliyat yuritadi. Odamlar 
tashkilotda uning mahsulotini yaratadilar, tashkilotning madaniyati, uning ichki muhitini 
shakllantiradilar, tashkilotning nima ekanligi ularga bog‘likdir. Shuning munosabati bilan 
tashkilotdagi odamlar menejment uchun “birinchi sonli predmet” bo‘ladilar. 
Tashkiliy madaniyat
-bu tashkilot a’zolari tomonidan taqsimlanadigan eng muhim 
boyliklar (nomoddiy), niyatlar va belgilarning yig‘indisidir.Tashkilotning hamma yoqqa 
kirib boruvchi tashkil qiluvchisi bo‘lgan holda, u ham tashkilotning ichki hayotiga va ham 
uning tashqi muhitdagi holatiga kuchli ta’sir ko‘rsatadi. Tashkiliy madaniyat quyidagi 
tashkil qiluvchilardan vujudga keladi: 

tashkilotni mavjud bo‘lishining ma’nosini va uning xodimlar va mijozlarga 
munosabatini beruvchi falsafa; 

---


tashkilot asoslanadigan, va uning mavjud bo‘lish maqsadlariga yoki ushbu 
maqsadlarga erishish usullariga tegishli bo‘lgan ustivor qadriyatlar; 

tashkilot xodimlariga taqsimlanadigan va tashkilotdagi o‘zaro munosabatlar 
tomoyillarini belgilab beruvchi hulq me’yorlari; 

tashkilotda “o‘yin” olib boriladigan qoidalar; 

tashkilotda mavjud bo‘luvchi va tashkilotda kanday atmosfera mavjudligi va 
tashkilot a’zolari tashqaridagi shaxslar bilan qanday o‘zaro hamkorlik qilishlarida 
nomoyon bo‘luvchi muhit; 

tashkilotda ma’lum tadbirlarni o‘tkazish, ma’lum ifodalar, belgilar va h.k.dan 
foydalanishda aks ettiriladigan hulqiy urf- odatlar.