5-mavzu. Vaqtli qatorlar to‘G‘risida asosiy tushunchalar


Тrendning mavjudligini tekshirish uchun mezonlar



Yüklə 282,33 Kb.
səhifə3/6
tarix19.04.2023
ölçüsü282,33 Kb.
#100631
1   2   3   4   5   6
5-mavzu. Vaqtli qatorlar to‘G‘risida asosiy tushunchalar

Тrendning mavjudligini tekshirish uchun mezonlar

Bir qatorning ikki qismini o o‘rtachalari ayirmasi usuli
Foster – Styuart usuli
100

O‘rtachalarni ayirmasini mavjudligi haqidagi gipoteza tekshiriladi: buning uchun vaqtli qator ikki teng yoki deyarli teng qismlarga bo‘linadi. Gipotezaning tekshirish mezoni sifatida Styudent mezoni qabul qilinadi.

Agarda bo‘lsa, bunda – Styudent mezonining hisoblangan qiymati;


– mohiyatlilik darajasi α–da jadvaldagi qiymat, unda trendning mavjud emasligi


haqidagi gipoteza inkor etiladi; agarda bo‘lsa u holda ( ) gipoteza qabul qilinadi.


Foster – Styuart usulihodisaning tendentsiyasi va vaqtli qator darajalarining dispersiyasini trendini mavjudligi aniqlanadi. Ko‘pincha bu usul vaqtli qatorni chuqur tahlil qilishda va uni bo‘yicha prognozlarni tuzishda qo‘llaniladi


Chiziqli trendning eng soddasi bo‘lib to‘g‘ri chiziq hisoblanadi, va u chiziqli tenglama trendi bilan ifodalanadi:




yi a0 a1 ti ,

bunda yii-nomerli yil uchun trendning tekislangan (nazariy) darajalari;




ti –vaqtli qatorning darajalari tegishli bo‘lgan momentlar yoki vaqt davrlari

nomerlari;




a1 –trend parametrlari.


Chiziqli trend parametrlarining xarakteristikasi



Parametr

Parametr mazmuni










Trend koeffitsienti, sanoq boshi deb qabul qilingan moment darajasi yoki




vaqt davri uchun, miqdordan o‘rtacha tekislangan darajaga teng bo‘ladi.










Trend koeffitsienti, vaqt birligida qatorning darajalarini o‘rtacha




o‘zgarishini xarakterlaydi.







Trend parametrlari qiymatlarivaeng kichik kvadratlar usuli bo‘yicha aniqlanadi. Buning uchun normal tenglamalar tizimi tuziladi:


101


n


n





yi


na0


a1


ti



i 1


i 1



n


n


n




Yüklə 282,33 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin