6-Ma’ruza Мавзу: suyuq va sochiluvchan moddalar sathini o‘lchash



Yüklə 0,65 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/18
tarix02.01.2022
ölçüsü0,65 Mb.
#47244
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   18
6 MARUZA Suyuq va sochiluvchan moddalar sathini o’lchash

9.7 –расм.

 

Босим остида суюқлик 

сатҳини дифманометр билан ўлчаш 

схемаси 

9.8-расм. Пьезометрик сатҳ 

ўлчагичнинг принципиал схемаси 


Shu  turdagi  sath  o‘lchagichlar  yer  osti  idishlarida,  yonilg‘i  ballast  va  boshqa  sisternalarda, 

agressiv  suyuqliklar  va  qator  boshqa  hollarda  sathni  o‘lchash  uchun  keng  qo‘llaniladi.  Bunday 

asboblar suyuqlikning doimiy zichligida ±1,5 % aniqlik bilan o‘lchaydi. 

 

ELEKTR SATH O‘LCHAGICHLAR 



 

Elektr  sath  o‘lchagichlarda  suyuqlik  sathning  holati  biror  elektr  signalga  o‘zgartiriladi.  Elektr 

sath o‘lchagichlar orasida eng ko‘p tarqalgani sig‘imli va aktiv qarshiliklarning o‘zgarishiga muvofiq 

o‘lchashga acoclangan asboblardir. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

Suyuqlik  sathining  o‘zgarishi  bilan  bog‘liq  ravishda  elektrodlar  orasidagi  elektr  sig‘im 

o‘zgarishiga  asoslangan  asbob  sig‘imli  sath  o‘lchagich  deb  ataladi.  Bunda,  suyuqlikning  diyelektrik 

xususiyatlari  nazorat  qilinadi.  Suyuqlik  sathini  sig‘imli  sath  o‘lchagich  yordamida  o‘lchashning 

prinsipial sxemasi 6.6-rasmda ko‘rsatilgan. Bu o‘lchagich silindrik kondensator va o‘lchash asbobidan 

iborat. Sath o‘lchanishi kerak bo‘lgan suyuqlik quyilgan idishga izolyatsion material bilan qoplapgan 

elektrod  2  tushiriladi.  Elektrod  idish  devorlari  bilan  birgalikda  silindrik  kondensatorni  hosil  qiladi, 

uning  sig‘imi  suyuqlik sathi o‘zgarishi  bilan o‘zgaradi. Sig‘imning kattaligi  elektron kuchaytirgich 3 

orqali kuchaytirilib, signalizator yoki o‘lchash asbobi 4 ga uzatiladi. 

Sig‘imli  sath  balandlik  o‘lchagichlarni  silindrik  va  plastinkali  turda,  shuningdek,  qattiq  sterjen 

ko‘rinishida chiqariladi. 

O‘zgartkichning sig‘imi ikki qism sig‘imi - suyuqlikka botirilgan εs diyelektrik o‘tkazuvchanlikli 

va  muhitda  joylashgan  ε

М

  (havo  uchun  ε



М

=1)  diyelektrik  o‘tkazuvchanlikli  qismlar  sig‘imlari 

yig‘indisiga teng. 

Silindrik o‘zgartkichning sig‘imi (6.6- rasm, b) quyidagicha ifodalanadi: 

























d



D

h

H

h

d

D

h

H

d

D

h

C

C

C

M

c

М

с

h

H

h

lg

)



(

24

.



0

lg

)



(

24

.



0

lg

24



.

0







             (6.18) 



bu  yerda,  h  –  sathning  o‘lchanayotgan  balandligi,  sm;  H  –  idish  balandligi,  sm;  D  va  d  – 

o‘zgartkich naychalarining tashqi va ichki diametrlari, sm; C – silindrik o‘zgartkichning sig‘imi, пФ. 

Agressiv,  lekin  elektr  tokini  o‘tkazmaydigan  suyuqliklar  sathini  o‘lchashda  o‘zgartkich 

qoplamalari  kimyoviy  turg‘un  qotishmalardan  tayyorlanadi  yoki  har  bir  qoplama  korroziyaga  qarshi 

modda  (viniplast  yoki  ftoroplast)  bilan  qoplanadi.  Bu  qoplamalarning  diyelektrik  xususiyatlari 

hisoblashlarda  e’tiborga  olinadi.  Elektr  o‘tkazadigan  suyuqliklar  sathini  o‘lchashda  ham  qoplamalar 

izolyatsion modda bilan qoplanadi. 

Elektr  sig‘imi,  odatda,  rezonans  va  ko‘prik  sxemalari  yordamida  o‘lchanadi.  Rezonans  usulida 

o‘lchanayotgan  sig‘im  induktivlik  konturiga  parallel  ulanadi  va  rezonans  konturini  hosil  qiladi. 

Rezonans konturi o‘zgartkichning ma’lum boshlang‘ich sig‘imdagi ta’minlovchi chastota rezonansiga 

rostlanadi.  O‘zgartkichning  sig‘imi  nazorat  qilinayotgan  muhit  kerakli  sathga  erishgan  yoki 




Yüklə 0,65 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   18




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin