7-mavzu. Korxonaning tashqi va ichki muhitini tahlil qilish Reja

Imkoniyatiar (O):
Xavf-xatariar (T):
Iste’molchilaming qo‘shimcha guruhlariga ham xizmat ko‘r- satish imkoniyati.	Bozor o’sishining sustlashi, yangi bozor segmentlari kirib kelishining salbiy demografiko‘zgarishlari.
Mumkin bolgan tovarlar ko‘lamiiiing kengayishi.	0‘rin bosuvchi tovarlar savdosining o'sishi, xaridorlar didi va ehtiyojlarining o‘zgarishi.
Raqobatchilaming ko'ngilchariligi.	Raqobatning keskinlashuvi.
Tashqi bozorlarga chiqishdagi savdo to‘siqlarining kamayishi.	Tovarlari arzon bo‘lgan xorijiy raqobatchilaming poydo bo‘lishi.
Valyuta kurslarining ijobiy siljishi.	Valyuta kurslarining salbiy o'zgarishi.
Resurslamiiig ko‘pligi.	Yetkazib beruvchilar tomonidan qo'yilgan talablaming kuchayishi.
Cheklovchi qonunchilikning susayishi.	Narxning qonun tomonidan boshqarilib turilislii.
Biznes beqarorligining susayishi.	Biznes tashqi sharoitning beqarorligiga bog‘liq.

SWOT — tahliiini amalga oshirishda korxonaning kuchli va zaif tomonlari, imkoniyat va xavf-xatarlari aniqlanadi. Mazkur tahlilni o'tkazishda yirik hajmdagi ma’lumotlar bazasiga yoki rasmiy tayyoigarchilikka ehtiyoj bo‘lmaydi. Korxona va tegishli bozor haqidagi tushunchaga ega har qanday shaxs oddiy SWOT

• 
  tahliiini tayyorlay oladi. Ammo ushbu tahlilga oid oddiylik sababli ko‘pgina hollarda shoshilinch va mantiqqa to‘g‘ri kelmay- digan xulosalarga olib kelishi mumkin.
  

SWOT — tahlil quyidagi savollarga javob topishga yordam beradi¹:

• 
  Kompaniya o‘z strategiyasida o‘zining ichki kuchli to- monlaridan yoki ustunliklaridan foydalanadimi? Agar kom- paniyaning hech qanday ajralib turuvchi ustunliklari bo‘lmasa, uning qanday potensial kuchli jihatlari ana shu ustunliklarga aylanishi mumkin?
  
• 
  Kompaniyaning zaif jihatlari uning raqobatdagi eng nozik tomonlarimi? Ular ma’lum bir qulay jihatlardan foydalanishga imkon bermaydimi? Strategik jihatdan kelib chiqqan holda qaysi zaif jihatlarni tuzatish kerak?
  

• 
  Qanday qulay sharoitlar kompaniyaga muvaffaqqiyat qozo- nishga imkoniyat yaratadi? Shuni qayd qilib o‘tish lozimki, foyda- lanish usuliari bo‘lmagan qulay imkoniyatlar sarobdan boshqa narsa emas. Firmaning kuchli va zaif tomonlari uning boshqa firmalarga qaraganda qulay imkoniyatlardan foydalanishga yordam beradi;
  
• 
  Menejemi qaysi tahdidlar ko'proq tashvishlantirishi kerak? U himoyani yaxshi tashkil qilish uchun qaysi strategik chora- tadbirlarni amalga oshirishi lozim?
  

Ichki muhitni shakllantiruvchi omillar, firma rahbariyati to­monidan nazorat qilinadigan texnologik jarayon, moliyaviy-iqti- sodiy holati, bozomi tanlash va boshqalar bilan bogMiqdir. Nazorat qilinadigan omillarni tashkilot va uning bo‘limlari boshqaradi. Ana shu omillardan korxona bo‘limlari tomonidan nazorat qilin maydigan ayrimlarini oliy rahbariyat boshqaradi. Uncha katta bo‘lmagan yoki o‘rtacha tashkilotlarda umumiy siyosat masalalarini ham marketing qarorlarini ham, bir shaxs odatda mulk egasi yoki oliy rahbar qabul qiladi, lekin bunday hollarda dastawal umumiy maqsadlarni belgilash, so‘ngra ularga marketing rejalarini moslash- tirish kerak.
Tashkilotning muvaffaqiyatli faoliyati nafaqat ichki o‘zgaruv- chilardan, balki tashqi omillardan ham ko‘p jihatdan bog‘liq. Zamonaviy tashkilotlar uchun tashqi muhitning tez o‘zgarishlarini hisobga olishlari va ularga moslashishlari talab qilinadi. Tashqi muhit o^£zgarishlari tashkilot ichida uzgarishlami amalga oshirishni taqozo etadi.
Hatto o‘zgarishlar uncha katta bo'lmasa ham, baribir rahbarlar tashqi muhitni hisobga olishga majbur, chunki tashkilot ochiq tizim sifatida resurslar, energiya, kadrlar ta’minoti hamda iste’­molchilar bilan munosabati jihatidan tashqi hayot bilan bog‘liq. Menejer uning tashkilotiga ta’sir etuvchi tashqi omillarni aniqlab bilishi shart va bundan tashqari, tashqi ta’sirlarga moslashishning uslublarini taklif eta bilishi kerak. Shu jihatdan tashkilot biologik organizmga o‘xshaydi (tashkiliy darvinizm).

3.