7-mavzu. Mashina dеtallari. Dеtаllаrning ishlаsh lаyoqаti оmillаri vа uni tа’minlаsh аsоslаri. Tishli uzatmalar

Кursning maqsadi va vazifalari, uning boshqa fanlar bilan aloqadorligi
Кursning maqsadi: turli mashinalar uchun bir xil bo’lgan detallarni hisoblashda va loyihalashda zamonaviy usullarni, qoidalarni takomil­lashtirish, muhandislik tafakkurini rivojlantirishdir (bolt­lar, gaykalar, vallar, tishli g’ildiraklar, muftalar va boshqalar).
Кursning vazifalari: detallarning mashinadagi ishlash sharoit­larini hisobga olgan holda hisoblash va loyihalash malakalarini singdirish, materiallarni to’g’ri va aniq tanlash, detal rasmini, aniqlik darajasini va yuzaning ishlanish sifatini to’g’ri belgilash, bikrlikka, ustuvorlikka, ishqalanishga va yeyilishga, zanglashga bardoshlilik va chidamlilikka hisoblashni o’rgatishdir.
«Mashina detallari» kursi matematika, fizika, nazariy mexanika, metallar texnologiyasi, materiallar qarshiligi, mashina va mexanizmlar nazariyasi, materialshunoslik, mashinasozlik chizmachiligi, iqtisod, sanoat dizayni va badiiy konstruksiyalash, metallar zanglashi kabi bir qator fanlarga chambarchas bog’likdir.


Mashina va ularning detallariga hamda detal materiallariga qo’yiladigan talablar


Mashinalarga quyidagi talablar qo’yilishi mumkin:

• 
  yuqori unumdorlik;
  
• 
  ishonchlilik va umrboqiylik;
  
• 
  boshqarishning va xizmat ko’rsatishning oddiyligi;
  
• 
  mashinani loyihalashga va uni tayyorlashga sarflangan mablag’ning tezda o’zini qoplashi;
  
• 
  o’lchamlarining kichikliga;
  
• 
  yaxshi tashqi ko’rinishga ega bo’lishi.
  

Mashina detallariga esa ularning ish sharoitidan kelib chiqib quyidagi asosiy talablar qo’yilishi mumkin:

• 
  lozim bo’lgan mustah­kamlik, bikrlik, ustuvorlik, issiqbardoshlik, titrashga va yeyilishga chidamlilik, zanglashga moyil emaslik, ishchan­lik qobiliyatining mezonlariga javob berishi;
  
• 
  arzon va serob materialdan tayyorlanishi mumkinligi;
  
• 
  rasmi oddiy, ishlanishi qulay bo’lgan konstruksiyaga ega bo’lishi;
  
• 
  yuqori ishonchlilikka ega bo’lishi.